IJZ: Zajedničkim naporima svih društvenih činilaca uloga porodice može biti značajnije promijenjena

Međunarodni dan porodice je prilika da ukažemo na značaj promocije porodice bez nasilja i podizanja djece u zdravom okruženju. Nasilje nad ženama i djevojčicama predstavlja najčešći oblik kršenja ljudskih prava, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje.

Generalna skupština Ujedinjenih nacija je 15. maj proglasila Međunarodnim danom porodice, sa ciljem očuvanja porodičnih vrijednosti, podsticanja jednakosti između žena i muškaraca u okviru porodice, kao i zaštite porodice kao osnovne jedinice društva.

Iz IJZ navode da je ukupan broj porodica u Crnoj Gori, prema popisu iz 2011. godine, iznosio 167.177.

– Najveći broj porodica zabilježen je u Podgorici i to 50.024, što čini 30 odsto od ukupnog broja porodica u Crnoj Gori. U Nikšiću živi 19.278 porodica što je 11 odsto, slijede Bijelo Polje i Bar sa po 7 odsto. Šavnik je opština sa najmanjim brojem porodica i to 526 što je svega 0,3 odsto porodica u Crnoj Gori. Ispod 1 odsto porodica imaju još Žabljak, Plužine i Andrijevica – navodi IJZ.

Prosječan broj članova u porodici je 3,3.

– Prosječan broj članova u porodici po opštinama kreće se od 3,8 u Rožajama do 3,1 u sljedećim opštinama: Kotor, Budva, Tivat, Pljevlja i Herceg Novi – navodi IJZ.

U Crnoj Gori, u 2021. godini, sklopljeno je 3.196 zakonskih brakova, a broj pravosnažno razvedenih brakova je 768.

– Broj sklopljenih brakova u 2021. godini, veći je za 57,7 odsto u odnosu na 2020. godinu. Statistika brakova u 2021. godini bilježi pad broja razvedenih brakova za 2 odsto u odnosu na 2020. godinu – navodi IJZ.

Međunarodni dan porodice je prilika da, kako navode, ukažuna značaj promocije porodice bez nasilja i podizanja djece u zdravom okruženju.

– Nasilje nad ženama i djevojčicama predstavlja najčešći oblik kršenja ljudskih prava. U Crnoj Gori je 42 odsto žena, odnosno skoro svaka druga, tokom života bila izložena nekoj vrsti nasilja od muža ili partnera, pokazala je studija UNDP-a  „Nasilje u porodici i nasilje nad ženama“ iz 2017. godine – navodi IJZ.

Žene su najčešće izložene psihičkom nasilju, a trpe i ekonomsko, fizičko i seksualno nasilje.

– Pri tome, izostaje prijavljivanje, jer 62 odsto žena odustaje zbog straha od osvete nasilnika, a 24 odsto njih zbog osude i sramote – navodi IJZ.

Istraživanje je pokazalo da žene iz ruralnih područja, nižih obrazovnih profila, koje žive u vanbračnoj zajednci ili koje su ekonomski zavisne, češće izvještavaju o iskustvima nasilja. Iako su nasilju izložene žene iz svih starosnih kategorija, prevalencija partnerskog nasilja u starijoj generaciji je veća nego u mlađoj.

– Ovim istraživanjem takođe je registrovan efekat nasilja u primarnoj porodici – ističe IJZ.

Žene sa iskustvima nasilja od strane muških članova svoje primarne porodice češće izvještavaju o iskustvima partnerskog nasilja, što nedvosmisleno ukazuje na pojačan stepen vulnerabilnosti ove grupe žena.

– Posebno zabrinjava činjenica da među stanovništvom Crne Gore i dalje postoji značajan stepen tolerancije na nasilna djela unutar porodice, te da se prijavljivanje svih nasilnih djela nadležnim institucijama ne percipira kao nužno. Vrlo često se dešava da se žrtve, zbog straha od reakcija drugih ljudi, straha od nasilnika i osjećaja sramote i poniženosti, ne usuđuju razgovarati sa bilo kim iz svoje okoline o iskustvima nasilja – saopšteno je iz IJZ.

Drugu ugroženu grupu predstavljaju djeca koja su svjedoci ili direktne žrtve nasilja u porodici.

– Uspostavljanjem specijalizovanih psiho-socijalnih programa za djecu umanjile bi se negativne posljedice koje nasilje na njih ostavlja i doprinjelo bi se opštem kvalitetu sistema zaštite od nasilja u porodici – navodi IJZ.

Djeca, žrtve nasilja u porodici moraju imati i posebnu društvenu zaštitu.

– Potrebno je podržati programe njihove adekvatne rehabilitacije, kao i programe podrške nenasilnim roditeljima – ukazuje IJZ.

Posebno izražen vid nasilja nad djecom predstavlja  vršnjačko nasilje.

– To je veoma složen fenomen koji zahtijeva sagledavanje šire slike, kao i koordinisane i planske akcije koje su u skladu sa profesionalnim i etičkim principima. Vršnjačko nasilje u školama i van njih je problem sa kojim se udruženo moraju boriti država, obrazovne institucije i roditelji. Rešavanje ovog problema predstavlja jedan od najvećih izazova za obrazovne institucije 21. vijeka. U cilju borbe protiv vršnjačkog nasilja neophodno je da budu angažovani timovi stručnjaka koji će kratkoročno raditi na rješavanju pojedinačnih slučajeva, a dugoročno na sistemskoj prevenciji kroz jedini utemeljeni i efikasan način smanjenja vršnjačkog nasilja, a to je razvoj sigurne i pozitivne klime u školi i razvoj socijalno-emocionalnih kompetencija učenika i svih ostalih aktera u vaspitno-obrazovnim ustanovama – navodi IJZ

Zajedničkim naporima svih društvenih činilaca, uloga porodice može biti značajnije promijenjena, jer briga za očuvanje porodice je ujedno i briga za očuvanje života.

– Zahvaljujući funkcionalnim porodicama društvo napreduje i jača, a prosperitet svake zemlje i danas zavisi od nas samih – zaključuje se u saopštenju.