Fond za manjine ne smije biti u službi partijsko-političkih ciljeva
U izvještaju Savjetodavnog komiteta za Okvirnu konvenciju Savjeta Evrope (SE) za zaštitu nacionalnih manjina saopšteno je da Crna Gora, uprkos brjonim političkim i društvenim turbulencijama, ostaje posvećena principima demokratije, vladavine prava i ljudskih prava, uključujući manjinska prava. Takođe, u izvještaju se navodi da se isto tako definiše kroz svoju različitost i interkulturalizam, koji proističu iz činjenice da nijedna grupa ne predstavlja apsolutnu većinu u zemlji. U tom smislu, poručeno je da Fond za manjine ne smije biti u službi partijsko-političkih ciljeva.
U tom pravcu, ističe se da vlasti vlasti ostaju aktivne u težnjama ka različitim mjerama u domenu politika kojima bi se promovisale kulture, identiteti i učešće nacionalnih manjina – uključujući i onda kada je to u kontekstu teških društvenih okolnosti.
“Uprkos aktivnostima koje se sprovode u nadi da će se situacija stabilizovati tokom vremena, uz stabilnu vladu koja je sada na vlasti, predstoji posao na ocjeni efekata proteklih pet godina i kreiranju mjera u domenu politika za sveobuhvatno rješavanje problema, uz angažovanje s civilnim društvom, predstavnicima manjina i drugima kako bi se (ponovo) izgradilo povjerenje”, ističu u izvještaju.
Naglašeno je da je zakonski okvir za zaštitu osoba koje pripadaju nacionalnim manjinama uglavnom nepromijenjen i ostaje solidan osnov za promociju manjinskih prava, koja se dobro poštuju naročito u odnosu na jezičko obrazovanje albanske manjine.
Takođe, postoji impresivan dijapazon vidova podrške za manjinske kulture kroz višestruke tokove finansiranja, a prije svega posredstvom Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava. Međutim, ističu da je potrebno unapređenje rada pomenutog Fonda, koji ostaje instrumentalizovan za partijske-političke ciljeve.
Savjetodavni komitet za Okvirnu konvenciju Savjeta Evrope (SE) za zaštitu nacionalnih manjina naglašava da položaj Roma i Egipćana ostaje zabrinjavajući i zahtijeva hitnu pažnju organa vlasti na svim nivoima u pravcu rješavanja lokalnih problema koji se, između ostalog, odnose na stanovanje, dokumentaciju i pristup zdravstvenoj zaštiti.
Iz Savjetodavnog komiteta takođe ističu da sudeći po njihovoj posjeti, među nekim lokalnim vlastima postoji očigledan nedostatak kapaciteta i znanja u domenu ljudskih prava, kao i apatija prema dominantnim problemima koji pogađaju nacionalne manjine. Takođe je potrebno preduzeti udružene napore ka intenziviranju osnaživanja Romkinja i Egipćanki.
“Nedostatak informacija o romskoj kulturi, istoriji ili identitetu u školskom programu je zabrinjavajući, a isto važi i za nedostatak nastave na romskom jeziku. Pristup Roma i Egipćana obrazovanju treba unaprijediti, naročito u predškolskom obrazovanju u odnosu na segregaciju i u smislu završetka srednjeg obrazovanja. Određeni uspjeh primjećuje se u unapređenju stopa pohađanja škole na nivou osnovnog obrazovanja, između ostalog kroz smanjenje stopa ranih brakova”, ističu u izvještaju.
Preporuke Savjeta Evrope za hitnu akciju
“Savjetodavni komitet poziva vlasti da revidiraju postupak imenovanja u Komisiju za vrednovanje projekata Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava kako bi se obezbijedilo da su u njoj zastupljene sve nacionalne manjine, kao i diverzitet u okviru manjinskih zajednica, kao i da preduzmu korake za rješavanje problema instrumentalizacije Fonda u službi partijsko-političkih ciljeva”, ističu iz Savjetodavnog komiteta.
Kako ističu, potrebno je obezbijediti obuku pripadnicima nacionalnih manjina kako bi im se omogućilo da apliciraju za projekte Fonda na ravnopravnoj osnovi s organizacijama, kao i praćenje i vrednovanje projekata u smislu njihove efikasnosti u, između ostalog, podizanju svijesti o kulturama i identitetima nacionalnih manjina. Kako su naveli, jačanje interkulturnog razumijevanja treba sveobuhvatno unaprijediti.
Pozvali su vlasti da prioritetno obezbijede pristup adekvatnom stanovanju za Rome i Egipćane, naročito u naselju Bijela Gora i njegovom okruženju u Ulcinju. Naglašeno je da je potrebno izgraditi kapacitete na lokalnom nivou i mobilisati održivo finansiranje kako bi se omogućilo lokalnim i nacionalnim vlastima da na efikasan način koordiniraju odgovorom na neadekvatno stanovanje, uključujući putem rješavanja problema s dokumentima i kroz efikasne konsultacije s pripadnicima predmetnih zajednica.
“Savjetodavni komitet poziva vlasti da obezbijede efikasan pristup srednjem i visokom obrazovanju za Rome i Egipćane, naročito pokrivanjem troškova ispita u završnoj godini srednje škole s kojima se takvi učenici suočavaju nesrazmjerno, kao i staranjem da se stipendije uplaćuju blagovremeno i da predstavljaju smislen podsticaj za nastavak školovanja. Potrebno je angažovati veći broj medijatora kako bi se riješio problem napuštanja školovanja ili upornog odsustvovanja te obezbijedio redovan ritam učenja i nastavka studija između nivoa osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja”, navodi se, između ostalog, u pomenutom izvještaju.