Detalji o spomeniku Stefanu Nemanji u Beogradu

Spomenik Stefanu Nemanji, koji će biti svečano otkriven na Savskom trgu u Beogradu, još uvjek prate brojna pitanja – o veličini spomenika, o simbolici, izgledu postamenta, cijeni, umjetničkim i neumjetničkim uticajima… O svemu tome govorili su gosti emisije OKO na RTS-u.

Akademik i istoričar Ljubomir Maksimović kaže za RTS da se Stefan Nemanja vraća na mjesto koje zaslužuje.

“Usudiću se da kažem da je Stefan Nemanja bio najznačajniji vladar u srpskoj srednjovekovnoj istoriji, ali da u potonjim vjekovima njegova slika kao da malo blijedi u svijesti naroda”, smatra Maksimović.

Navodi da Nemanja jeste tretiran kao neka vrsta oca nacije, ali da slika blijedi u poređenju sa njegovim velikim potomcima Svetim Savom i Stefanom Dušanom.

Profesor Pravnog fakulteta Sima Avramović kaže da je nesporno kakva je figura Stefana Nemanje u istoriji i da je zato začuđujuće da je bilo komentara i pitanja da li je spomenik uopšte potreban.

“Čitali smo po novinama razne kvalifikacije Nemanje kao zlikovca, zločinca i ne znam šta sve. To je čak i normalno, razumijem potpuno različita mišljenja, ali za mene je najvažnije da počinjemo da gradimo jednu kulturu kontinuiteta o kojoj nismo mnogo vodili računa. To je novina koju će Srbija dobiti sa spomenikom”, naglašava Avramović.

Ističe da Beograd sa spomenikom dobija i novo mjesto za okupljanje naroda, novi trg.

“Postament je istorijska učionica”

Spomenik koji je postavljen razlikuje se od onog koji je pobijedio na konkursu – Stefan Nemanja sada umjesto krsta u jednoj ruci drži mač.

Profesor Avramović objašnjava da je Stefan Nemanja bio osnivač srpske i državnosti i duhovnosti, ali da je ipak prevagnula ideja državnosti koja se nije postizala ruskim krstom već, kao i uvjek, mačem.

Ističe da su žiriju vodili računa i o jednom detalju koji nije poznat u javnosti.

“Pored Rukavišnjikova, nosilac projekta i koautor spomenika je naš profesor Petar Arsić sa Arhitektonskog fakulteta u Beogradu – profesor urbanizma, arhitekture i učitelj svim našim urbanistima. On je vodi računa o uklapanju spomenika u ambijent”, naglašava Avramović.

Kaže da visina možda jeste imperijalno ruska – velika, ali da je postament mnogo veći od biste.

“Postament je priča za sebe, to je jedna istorijska učionica. Mnogo toga ćemo saznati i oni koji ne znaju istoriju naučiće nešto. Ta dimenzija od 23 metra uopšte nije tako strašna. Oni koji su stručni, procijenili su da se uklapa”, kaže Avramović.

“Ljudi ne shvataju da nije riječ o običnom spomeniku”

Vajar, akademik i član žirija Svetomir Arsić Basara kaže da nije riječ o običnom spomeniku i da izvjesna zabuna postoji jer ljudi ne mogu da shvate da je spomenik Stefanu Nemanji spomenik državi Srbiji – spomenik sa širim značenjem od običnog.

“To je spomenik naše kulture i istorije. Kada je o dimenziji riječ, on nikada ne može da bude toliko veliki koliko bi trebalo. Kada bi bio velik do neba, ne bi bio ono što treba da predstavlja”, naglašava Basara.

Kaže da je srazmjera u prostoru apsolutno u skladu i da javni prostor dozvoljava da skulptura bude velikih dimenzija.

“Ona uopšte ne konkuriše zgradi stare stanice, a ni stara stanica ne konkuriše spomeniku. I jedan i drugi element imaju svoj prostor, zajednički čine jednu cjelinu i dopunjuju se. Svaka zamjerka da je spomenik prevelik ne bi mogla da dođe u obzir”, smatra Basara.

Navodi da je spomenik Beogradu približio srpsku istoriju i doni u glavni grad Srbije Studenicu i Hilandar.