Damjanović: 200 dana koje su pojeli „eksperti“

Piše: Igor Damjanović

Mislim da bi oni trebalo da dopuste da ova vlada, zbog problema koje imamo, bude vlada kojoj će se dati – ne kao što je uobičajeno 100 dana, nego 200 dana. I ako mi ne iskažemo rezultat, dajte onda da vidimo kako ćemo dalje,“ – izjavio je krajem oktobra u intervjuu beogradskom Nedeljniku Zdravko Krivokapić, tada još uvijek mandatar za sastav Vlade Crne Gore. Kao osnovne zadatke koje je pred svoju buduću vladu u prvih 200 dana Krivokapić je postavio je „plan fiskalne konsolidacije“ i „po hitnoj proceduri u skupštinu poslati što više antikoruptivnih i antidiskriminatorskih zakona“, posebno apostrofirajući: „Treba da donesemo Zakon o poreklu imovine i Zakon o igrama na sreću.“ Nekoliko dana poslije intervjua Nedeljniku upokojio se mitropolit Amfilohije, a Zdravko Krivokapić je dobio definitivnu saglasnost od partija pobjednica na izborima 30. avgusta za formiranje tzv. eskpertske vlade bez političara.

Imenovanjem Dritana Abazovića za potpredsjednika tako koncipirane vlade Krivokapić već u startu pogazio sporazum. Početkom decembra vlada je i formalno izabrana. Za prethodnih sedam i po mjeseci Krivokapićeva vlada nije usvojila nijedan od obećanih „antikoruptivnih i antidiskriminatornih zakona“. Zakon o porijeklu imovine od izbora vlade bukvalno nije ni pomenut, a kamoli upućen na javnu raspravu. Isto je i sa Zakonom o igrama na sreću.

Zdravko Krivokapić je u februaru pod pritiskom njemačkog ambasadora Roberta Vebera lično zaustavio izglasavanje pripremljenih tužilačkih zakona, koji su trebali da olakšaju put za smjenu korumpiranih i od strane Mila Đukanovića kontrolisanih tužilaca. Nula usvojenih antikoruptivnih zakona sa nultim promjenama u tužilaštvu dale su nulti rezultat u borbi sa kriminalom i korupcijom, nacionalnim interesom broj 1.
Kineski investitori nepoželjni

Slabašnoj i ranjivoj crnogorskoj ekonomiji direktne strane investicije potrebne su kao kiša Saharskoj pustinji. Možemo slobodno reći da je njihovo privlačenje naš nacionalni interes broj 2, najvažniji poslije borbe protiv kriminala i korupcije. I na ovom životno važnom polju Krivokapićeva vlada je za sedam mjeseci postigla nulti rezultat. Ono što od nultog rezultata može neuporedivo više da zabrine je nepopravljiva šteta zbog vladine poruke kineskim investitorima da su u Crnoj Gori nepoželjni. Investitori i kreditori iz najmnogoljudnije i kapitalnom najintezivnije zemlje na planeti poslednjih 15-ak godina u Africi investirali i plasirali stotine miliona evra. Kineske investicije tamošnjim zemljama pomogle su da se oslobode dužničkog ropstva prema Zapadu, stabilizuju ekonomiju, pa i političke prilike. Kinezi su investirali i na Balkan, u Srbiji za prethodne 4 godine preko 10 milijardi dolara. Stoga, poruka vodećoj finansijskoj supersili kakva je Kina, koja malim zemljama umjesto kolonijalnog jarma nudi partnerstvo, da je nepoželjna u osiromašenoj i prezaduženoj mikrodržavi Crnoj Gori, katastrofalna je politička odluka sa nesagledivim posledicama. Upornim istrajavanjem da se kredit kineske Eksim banke zamijeni pozajmicom sa Zapada Krivokapićeva vlada kineskim investitorima je jasno saopštila da su nepoželjni u Crnoj Gori. Razlog za zamjenu kineskog kredita nije ekonomske, već čisto političke prirode, konkretno sprovođenje naredbe EU i američke ambasade u Podgorici. Naime, kamata na kineski kredit iznosi 2% i za 0,875% je niža od kamate (2,875%) koju je Krivokapićeva vlada prihvatila prilikom emisije 750 miliona evra obveznica u decembru prošle godine. Tvrdnje ministra finansija Milojka Spajića da je hedžing transakcijom kamata na kredit Eksim banke sa 2% smanjena na 0,88%, od ekonomskih stručnjaka ocijenjena je kao „sramotna manipulacija“, jer kredit nije zamijenjen, već su kod trećeg pravnog lica samo kupljeni instrumenti koji štite od valutnog rizika, pošto po ugovoru koji je sklopila bivša vlada Mila Đukanovića kredit Eksim banci je vezan za dolar, a plaća se u evrima. Stručnjaci takođe tvrde da „ukoliko dolar drastično ne ojača u odnosu na evro, kupovina hedžing instrumenata predstavljaće dodatni trošak za Crnu Goru“.

EU fatamorgana i ritualna lojalnost NATO-u

Zdravko Krivokapić je jedini premijer od 30 članica NATO pakta, koji u svom kabinetu i sali za sastanke drži istaknutu zastavu ovog vojnog saveza. Takvu demonstraciju lojanosti NATO paktu ne možemo drugačije objasniti nego kao ritualan čin, valjda potreban da bi se se relatizovale sve one bombe bačene 1999. i osiromašeni uranijum koji je trajno kontaminirao Crnu Goru i izazvao jezivu epidemiju raka.

Iz struktura EU i američke ambasade Crna Gora dobija konstantna zvanična i nezvačna naređenja, a za uzvrat bukvalno nikakvu podršku i inicijative za ekonomsku saradnju. Sa druge strane, građanima vlada svakodnevno ispira mozak, promovišući utopističke mitove o EU bez ikakve veze sa istinom i realnošću. Recimo, 9. maja Krivokapićeva vlada je potpuno ignorisala Dan pobjede nad fašizmom, a sa svojih naloga na društvenih mrežama poručila da „slavimo Dan Evrope“. Čestitku u ime vlade Crne Gore 9. maja uputio je Balša Brković, kolumnista provladinog dnevnog lista Vijesti, poznat po bolesnoj šovininističoj mržnji Rusima i Rusiji. Na vladinom flajeru Brković hvali prema Crnoj Gori nepostojeću „humanost i solidarnost EU“, a u kolumni „Bubrezi“, objavljenoj 28. marta 2015. u Vijestima, na dan kvalifikacione utakmice za Evropsko prvenstvo reprezentacija Crne Gore i Rusije u Podgorici piše: „Nadam se da ruski navijači neće na teren ubacivati djelove tijela nekog ubijenog Ukrajinca.“ Djelovi tijela ubijenog Ukrajinca koje je predviđao sadašnji glasnogovornik Krivokapićeve vlade Balša Brković nisu ubačeni, ali jeste baklja koja je teško povrijedila ruskog golmana Igora Akinfejeva. Delegat utakmice je napravio presedan i dao dozvolu da se uprkos incidentu neviđenom na međunarodnim takmičenjima utakmica nastavi nakon što je Akinfejev iznijet sa terena i prebačen u bolnicu. Međutim, u naelektrisanoj atmosferi, koju je u velikoj mjeri generisala rusofobija Brkovića i sličnih, ruski fudbaleri su konstantno bili gađani sitnim predmetima sa tribina, pa je početkom drugog poluvremena ipak donijeta odluka da se utakmica prekine i registruje službenim rezultatom 3:0.

Nastavak neprijateljske politike prema Rusiji i Srbiji

Prilikom nedavne posjete Londonu premijer Krivokapić duboko izjavio je da njegova vlada predstavlja „veliko razočaranje za treće strane, jer su mislili da bi moglo doći do promjene spoljnopolitičkog kursa zemlje nakon izbora“ i ponovio staru NATO mantru izloženosti vlade i njega lično „malignim aktivnostima i hibridnim prijetnjama“. Pored toga što ova premijerova izjava sa istinom i realnošću ima veze koliko i EU mit koji fanatično širi, ona predstavlja brutalnu zamjenu teza i vrhunac licemjerja, jer je bukvalno svaki glasač koji je glasao listu koju je predvodio Zdravko Krivokapić želio popravljanje odnosa sa Rusijom i Srbijom.

 

Dok se neprijateljstvo prema Rusiji ograničeno na dvostruko pooštravanje sankcija u martu i aprilu i provokativne izjave Zdravka Krivokapića i šefa diplomatije Đorđa Radulovića, neprijateljstvo prema Srbiji znatno je konkretnije i opipljivije. Srbija u Crnoj Gori već 8 mjeseci nema ambasadora, jer Krivokapićeva vlada ne želi da opozove odluku svojih prethodnika o protjerivanju Vladimira Božovića, koju u Beogradu smatraju neosnovanom. Nedavno je usvojena Rezolucija o Srebrenici, koja insistira na kvalifikaciji genocid. Te kvalifikacije nije bilo u formulaciji sličnog dokumenta koga je bivša vlast usvojila prije 10-ak godina. U više javnih nastupa premijer Krivokapić, šef diplomatije Radulović i predsjednik skupštine Aleksa Bečić žestoko su kritikovali Srbiju. Kampanja koja se u provladinim medijima poput rusofobnih Vijesti vodi protiv predsjednika Srbije Aleksandra Vučića podsjeća na satanizaciju Slobodana Miloševića krajem 90-ih.

Katastrofalna unutrašnja politika

Svemu gore navedenom možemo dodati i haotičnu unutrašnju politiku. Za samo 7 mjeseci premijer je otpustio čak 5 svojih savjetnika, generalnog sekretara vlade i ministra pravde Vladimira Leposavića. Ova poslednja smjena posebno je sporna, jer je odrađena protivno volji većeg dijela parlamentarne većine, uz asistenciju Đukanovićevog DPS-a. Razlog, to što je ministar Leposavić u parlamentarnoj debati iznio stav da ad hok Tribunal za bivšu Jugoslaviju i Ruandu nije najviša instanca u međunarodnom pravu, te njegove presude o genocidu u Srebrenici ne mogu biti neprikosnovene.

Najveća sramota vlade ipak je ponižavajući odnos prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi, instituciji koja presudno uticala da Zdravko Krivokapić, do prije samo godinu anonimni profesor univerziteta, postane predsjednik vlade. Krivokapić je 27. maja u poslednjem momentu predomislio da u Patrijaršiji u Beogradu potpiše pripremljeni i usaglašeni Temeljni ugovor, koji treba da trajno zaštiti imovinu SPC u Crnoj Gori, odnosno konačno verifikuje narodnu volju iskazanu na veličanstvenim litijama. Još u aprilu saopšteno je da su vlada i crkva saopštile su da je tekst Temeljnog ugovora usaglašen. Međutim, prije nekoliko dana dobili smo kontradiktornu informaciju od strane Pravnog savjeta Mitropolije crnogogorsko-primorske da pregovori i dalje traju. Pred vladom Zdravka Krivokapića bila su istorijska očekivanja i istorijska odgovornost. U kom stepenu je vlada očekivanja ispunila najbolje ilustruju nulti rezultati u borbi sa kriminalom i korupcijom, nula stranih investicija, nulta promjena u neprijateljskoj politici prema Srbiji i Rusiji, te haos na unutrašnjem planu koji ozbiljno ugrožava poziciju pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Čak i ono što je u prvih 100 dana djelovalo obećavajuće u radu pojedninih ministara, potpuno se u narednih 130 utopilo u opšte sivilo vlade. To što su od prvog dana bili osporavani ne može da im bude izgovor, već podstrek da rezultatima ućutkaju kritičare. Ekspertska vlada Zdravka Krivokapića protraćila je 7 dragocjenih nepovratnih mjeseci i načinila, bojim se, nepopravljivu štetu Crnoj Gori, koju čak i da sjutra podnese pitanje da li je moguće sanirati. „Što se grbo rodi, vrijeme ne ispravi“, rekao je Valtazar Bogišić, crnogorski ministar pravde sa kraja 19 vijeka. Grbavu eskpertsku vladu Zdravka Krivokapića ne može više ispraviti ni sveobuhvatna rekonstrukcija. Realnosti moramo pogledati u oči. Ukoliko se vlada odmah povuče, postoji nada da za borbu sa mafijom i kriminalom nije kasno. Ako se, pak, agonija nastavi, što je imajući u vidu stav predsjednika parlamenta Alekse Bečića i njegove frakcije realnija opcija, u narednih 200 dana očekujmo povratak kontrole Mila Đukanovića nad svim polugama vlasti.