Ćuran u patikama

Piše: Slobodan Ikonić

Mnogi bi se danas prepoznali u stihovima o ćuranu čika Jove Zmaja, mada nekako najbolje idu uz albanskog premijera Edija Ramu. Stihovi „po dvorištu ćuran šeće, vazdan pućka i blebeće… ali jedno zlo ga jedi, što ga niko, al’ baš niko, i ne gledi…“ mogli bi se odnositi na njegov ekscentričan stajling (patike umjesto cipela) na važnim međunarodnim susretima i skupovima, mada ni njegove šokantne izjave stilski nisu daleko od pomenutog vizuelnog performansa.

Ovaj albanski političar, s biografijom umjetnika, pisca i košarkaša, lidera Socijalističke partije Albanije, bivšeg gradonačelnika Tirane i aktuelnog premijera Republike Albanije, prosipa ih nemilice, a naročito u vezi sa Srbijom, tačnije Kosovom i Metohijom. Poslednja izjava u nizu je da u odnosima Albanije i Srbije ne može biti normalnosti sve dok Srbija ne pusti na slobodu tri policajca „koji nisu počinili nikakav zločin“.

Nakon što su pojedini mediji preneli da je Rama izjavio da Albanija prekida sve odnose sa Srbijom do puštanja na slobodu trojice kosovskih policajaca, on je demantovao te napise, navodeći da će se odnosi Srbije i Albanije vratiti „na nulu“ ako Beograd ne oslobodi kosovske policajce.

„Ne govorim o prekidu diplomatskih odnosa nego da će se oni vratiti na nultu tačku“, pojasnio je za BHRT i naveo da bez puštanja trojice uhapšenih policajaca nema napretka u dijalogu „Kosova“ i Srbije, te da se odnosi Srbije i Albanije u ovom trenutku svode samo na to pitanje.

BAHATA NEMOĆ

Potreba da pojašnjava ono što je rekao baca dodatnu sliku na ovog ekscentričnog političara koji, u maniru omnipotentnog ćurana, dijeli lekcije na sve strane, istovremeno žmureći na svakodnevna hapšenja Srba, i upotrebu sile i oklopa prema golorukom srpskom narodu.

Pošto nema ingerencije i snagu da djeluje ili bar utiče, može da uputi pismo predsjedniku Francuske Emanuelu Makronu i njemačkom kancelaru Olafu Šolcu da se angažuju na prevazilaženju situacije na severu KiM i nastavku sprovođenja sporazuma iz Brisela i aneksa iz Ohrida.

Obraćanje, bolje reći okretanje onima koji imaju moć, što je istorijska tradicija Albanije i Albanaca, ima veze sa sastancima predsjednika Srbije Aleksandra Vučića s vojnim vrhom naše zemlje i obavještavanjem srpske Bezbjednosne informativne agencije (BIA) adekvatnih službi Kolektivnog zapada (prije svega američkoj), posijle otkrića da prištinske vlasti pripremaju da ranije zaplijenjeno oružje pred Vidovdan podmetnu kao izgovor za nova hapšenja i napade na Srbe na sjeveru KiM.

Direktor Kancelarije za KiM Petar Petković je naveo kao primjer da je 20. juna, bez ikakve najave, iz stanice policije u Kosovskoj Kamenici transportovana izvjesna količina vatrenog oružja, zolja, osa, kalašnjikova itd. u sjedište regionalne direkcije kosovske policije u Gnjilanu, odakle će biti transportovana u bazu „Belvedere“. Akcija navodnog otkrivanja nekakvog automobila s beogradskim tablicama punog oružja ima za cilj da obezbijedi alibi za novu eskalaciju i za novi progon Srba na sjeveru KiM, da potvrdi ono što Osmanijeva i Svečlja stalno govore – da je sjever KiM pun kriminalaca, poručio je Petković.

Tako i Rama, u stilu vlastitog imidža, poručuje da se mora izaći iz političke igre Toma i Džerija, sugerišući da srpskog predsjednika Aleksandra Vučića i premijera privremenih prištinskih institucija Aljbina Kurtija treba zajedno zaključati u salu za razgovore – sve dok ne riješe sukobe između Prištine i Beograda. Region, kako kaže, ne pripada ni Kurtiju ni Vučiću i zato ne treba da ga drže kao taoca, a napetost između „Kosova“ i Srbije, tvrdi on, ugrožava interese Albanije i čitavog regiona.

Elem, da bi valjda i sam doprinio smirivanju situacije i dobrobiti regiona, Rama je poslao svoj predlog statuta ZSO u Brisel, iako to nije u njegovoj nadležnosti i uprkos tome što je sporazumima Beograda i Prištine iz Brisela 2013. i 2015. godine definisano kakve nadležnosti bi ZSO trebalo da ima. Bio je to, u stvari, Ramin pokušaj da utiče na Kurtija da smiri tenzije. A to znači ne iritirati prijatelje sa Zapada jer, kako je Rama napisao na Tviteru, ulazak NATO trupa na Kosovo i Metohiju prije četvrt vijeka služi kao podsjetnik da „bez strateških saveznika Albanaca, dobrih prijatelja u najgorim danima, ne bi bilo ’Republike Kosovo’“. „Zato je ovo dan za duboko razmišljanje i izlazak ’Kosova’ iz ćorsokaka u koji ga je dovela apsurdna svađa sa našim saveznicima! ’Kosovo’ mora da prođe kroz dijalog, a ne s policijom nego s konkretnim idejama, ne propagandom nego s dobrim prijateljima, ne s maltretiranjem prijatelja“, poručio je Rama.

PRIZRENSKA ŠARADA

Da se radi o verbalnoj šaradi pokazano je i u Prizrenu, prilikom obilježavanja 145 godina Prizrenske lige, o kojoj je govorio i Aljbin Kurti kao nedovršenom projektu, te da je „ujedinjenje glavni cilj“, pozivajući na nacionalno jedinstvo Albanaca i članove svoje partije da „ne zaboravljaju važnost istorije i jedinstva koji su potrebni kako bi snažno išli napred“.

Prizrenska liga je skraćeni naziv vojnopolitičkog udruženja pod nazivom Liga (savez) za odbranu prava albanskog naroda. Ovo udruženje je u Prizrenu formirala grupa Albanaca, 10. juna 1878, poslije završetka rata između Rusije, Srbije i Crne Gore protiv Osmanskog carstva 1878. godine. O razlozima osnivanja i karakteru Prizrenske lige postoje veoma protivrečna mišljenja. Albanska istoriografija smatra Prizrensku ligu izrazom opštealbanskog nacionalnog pokreta. S druge strane, mnogi smatraju da je Prizrenska liga jedan oblik manipulacije albanskim narodom u vođenju balkanske politike, jer je uglavnom bila instrument osmanske politike i politike evropskih sila.

Pripadnike ove grupe Albanaca, odabrane zbog svoje naglašene lojalnosti Osmanskom carstvu, Porta je naoružala i platila im putne troškove za okupljanje u Prizrenu. Prizrenska liga je bila u suštini zasnovana na ideji „Velike Albanije“, zanemarujući prava Srba i Grka a agresivni protivsrpski program Prizrenske lige trajno je opteretio odnose Srba i Albanaca.

Termin „Velika Albanija“ dobija na značaju tek pošto su granice Albanije fiksirale evropske sile 1913. godine, u koje nisu ušli Prizren, Peć i Đakovica. Podsjetimo, Londonska konferencija je bila međunarodni samit sazvan decembra 1912. da bi se izvršila podjela teritorije Osmanskog carstva, koju su članice Balkanskog saveza okupirale tokom Prvog balkanskog rata.

Istoričari će naglasiti da su strane sile oduvijek Albance posmatrale kao faktor koji može da po potrebi destabilizuje jednu ili više država Balkana, kao što je to slučaj s Kurdima na Bliskom istoku, a tzv. Velika Albanija im je po pravilu bila korisnija kao mamac za Albance, te prijetnja za susjedne države i narode, nego kao stvarnost na terenu. Što samo govori da to ne zavisi od Albanaca već od onih koji određuju geostrateške pozicije na Balkanu.

Koliko je ova tema među Albancima i danas aktuelna govori zajednički sastanak u Đakovici vlada tzv. Kosova i Republike Albanije, koji je nastavak onoga što je Edi Rama poručio još 2017. godine – da ne može da isključi mogućnost ujedinjenja njegove zemlje i „Kosova“ ukoliko perspektiva ulaska država regiona u Evropsku uniju nastavi da blijedi.

Tom prilikom Edi Rama je posjetio Prizren i na svom fejsbuk nalogu objavio fotografiju sa suprugom i sinom, te u svom stilu napisao da se „u vazduhu osjeća albanska istorija“.

„Prizren vam uvijek pruža posebno zadovoljstvo. Albanska istorija se osjeća u vazduhu koji udišete i ljudi imaju veoma dobru energiju gdje god da pogledate“, napisao je Rama na društvenoj mreži.

Ramina objava revoltirala je ministra spoljnih poslova Ivicu Dačića, čiji je to rodni grad: „U vazduhu se danas u Prizrenu može osjećati samo etničko čišćenje i genocid nad srpskim narodom i ideja ’Velike Albanije’. Dokle će albanskim političarima biti dozvoljeno falsifikovanje istorije?“

Istoričar dr Čedomir Antić za „Sputnjik“ kaže da je izjava Edija Rame očekivana jer je to dio slike koju albanske vođe predstavljaju svijetu i svojim sunarodnicima još od kako su se pojavili na istorijskoj sceni u 11. vijeku, a kao moderna nacija od druge polovne 19. veka. Antić dodaje da i albanske vođe i intelektualci imaju uvijek istu maksimu kojom se rukovode – „da sve što im se dopadne od srpske, i uopšte balkanske baštine – prisvoje“. „To je osobina naroda sa istorijskim diskontinuitetom, identitetskom nesigurnošću i sa unutrašnjim podjelama, koje su uz pomoć velikih sila prevaziđene, tako da ovo nije ništa, jer je čitava tradicija cijelog Balkana, prema tumačenju ne samo alabanskih političara već i intelektualaca i njihovih istoričara, dio albanske baštine. To je kao kada bismo mi danas tvrdili da su sve tekovine ruskih književina u devetom i 10. vijeku, ili zapadnoslovenskih zajednica u vrijeme pokrštavanja, dio nepodijeljene i nesumnjive istorije srpskog naroda“, objasnio je Antić.

Uprkos izjavama koje su u suštini antisrpske, u nekim beogradskim krugovima ovaj „politički daždevnjak“ slovi za socijalistu, državnika i prijatelja, iako je riječ o politikantu, pozeru i licemjeru.

Na stranu što je Prizren stari balkanski grad, zapamćen još iz vremena vizantijske vladavine kao važno mjesto srednjovjekovne Srbije, naročito poznat po caru Dušanu, po manastiru Svetih arhangela nadomak Prizrena… To je mjesto gdje je osnovana Prizrenska bogoslovija, institucija koja je uradila mnogo u 19. veku na očuvanju nacionalnog identiteta Srba. Tu svaki kamen, dio grada, podsjeća na srpsko prisustvo na tim prostorima, kao i osmansko. Tu gotovo i da nema albanskih spomenika, osim Begovske kule u okolini Prizrena, što je jedino albansko nasleđe u okolini.

„Tokom čitavog 19. vijeka pitanje oslobođenja Prizrena bilo je određivanje granica oslobođenja srpskog naroda na jugu i zapadu. Srbi su progonjeni iz Prizrena tokom tri stoljeća, iako su nekad bili jedino stanovništvo“, reći će Antić i navesti jedan nezapažen faktografski momenat, da se baš u Prizrenu nalazi Muzej Prizrenske lige, a da je stogodišnjica Arbanaške (Prizrenske) lige proslavljena u Prištini (1978) a ne u Tirani ili Prizrenu, što su im omogućili ondašnji komunisti. Toliko o tome da su Albanci bili obespravljeni u Srbiji i Jugoslaviji. U cijeloj istočnoj Evropi nije bilo etničke teritorijalne autonomije.

VITALNI PARTNER SAD

Da li bi se uštirkani Rama usudio da dezavuiše srpsku prošlost u Prizrenu i na Kosovu i Metohiji, da iza leđa nema moćnu silu koja osnažuje njegov vokabular. Kako ne bi kada je šef Biroa američke Nacionalne garde general Danijel Hokanson, poslije posjete Albaniji, rekao da je ta zemlja vitalni bezbjednosni partner za Sjedinjene Američke Države na Zapadnom Balkanu. Zapravo, ovo je jedno od najuspješnijih državnih partnerstava u Evropi, rekao je Hokanson naglašavajući da je NATO nedavno izabrao svoju članicu Albaniju za izgradnju prve taktičke vazdušne baze u regionu, a u januaru 2022. počeli su terenski radovi na implementaciji projekta modernizacije baze Kučova. U okviru akademije Oružanih snaga Albanije dešava se još jedna transformacija. Albanska osnovna vojna škola za obuku oficira preći će na program zasnovan na obrazovnom modelu američke vojne akademije u Vest Pointu.

Eto odakle potiču snaga i osjećanje omnipotencije kod ovog albanskog „šmekera“, koji se ne ustručava ni od slobodnijeg zahvata ili poljupca prema nekoj koleginici, poput premijerke Italije Đorđe Meloni.

Možda je najbolju kvalifikaciju ovog albanskog bonvivana dao upravo Čedomir Antić: „To što je Rama obuo bijele patike na tamno odijelo ne mora da znači da je riječ o postmodernom umjetniku, možda se naprotiv radi samo o jednoj provincijalnoj seljačini. On je mali nacionalista iz naroda koji istorijski ’prodaje’ nekakvu hrabrost a poznat je prije svega po brzini da klekne i poljubi noge osvajačima.“

(pecat.co.rs)