Crna Gora da otvori arhive tajnih službi

Jedan od amandmana na nacrt izvještaja Evropskog parlamenta (EP) o Crnoj Gori sadrži poziv da se omogući pristup dosijeima bivše jugoslovenske tajne službe (UDBA) i tajne službe Jugoslovenske narodne armije (KOS) radi istraga o zločinima iz doba komunizma. Taj amandman predala je Željana Zovko, hrvatska poslanica u Evropskom parlamentu. Nacrt izvještaja sačinio je izvjestilac za Crnu Goru Tonino Picula.

Ponavlja svoj poziv da se otvore arhivi koji se tiču bivših republika Jugoslavije i da se omogući pristup dosijeima  bivše jugoslovenske tajne službe (UDBA) i tajne službe Jugoslovenske narodne armije (KOS) kako bi se temeljno istraživali i bavili zločinima iz doba komunizma“, navela je Zovko u amandmanu.

Izvještaj o Crnoj Gori trebalo bi pred evropskim poslanicima da se nađe krajem avgusta ili početkom septembra.

Spoljnopolitički komitet Evropskog parlamenta (EP) usvojio je na jesen 2021. godine izvještaj o borbi protiv organizovanog kriminala na Zapadnom Balkanu u kome se navodi da države regiona, uključujući i Crnu Goru, treba što prije da otvore dosijee tajnih službi, i prvenstveno rade na razbijanju kriminalnih organizacija umjesto da se fokusiraju na individualne slučajeve.

U tom izvještaju se navodi da su veze između organizovanog kiriminala i političkih moćnika postojale i prije raspada bivše Jugoslavije, i poziva na snažniju razmjenu informacija između država regiona i bolju saradnju u sprečavanju organizovane kriminalne djelatnosti.

Kada je UDBA zvanično 1990. godine raspuštena, crnogorski zvaničnici su obećali da će njeni dosijei biti otvoreni, ali u praksi to se nije dogodilo.

Po crnogorskom zakonu koji reguliše arhivsku građu, sve državne institucije su dužne da nakon 30 godina od proglašenja dosijea zatvorenim, iste predaju Državnom arhivu, odnosno 50 godina kada je riječ o materijalu službi bezbjednosti.  I to se, međutim, u praksi rijetko dešava.

(rtcg)