CDT: Skupština najotvorenija u regionu, ali ostaje talac partija

Skupština Crne Gore je i dalje najtransparentniji parlament u regionu, pokazuju podaci Regionalnog indeksa otvorenosti koji sprovodi Centar za demokratsku tranziciju (CDT) u saradnji sa nevladinim organizacijama iz regiona – Partneri Srbija, Metamorfozis fondacija, Zašto ne?, Gong i Danas je nov dan uz podršku Nacionalne zadužbine za demokratiju (NED), saopštila je Milena Gvozdenović, zamjenica izvršnog direktora CDT-a.

“Skupština Crne Gore zadovoljava 87,7 odsto postavljenih kriterijuma otvorenosti, nakon koje slijedi Državni zbor Slovenije sa 73,62 odsto, Sobranje Sjeverne Makedonije sa 71,56 odsto, Hrvatski sabor sa 63,07 odsto, Narodna skupština Srbije sa 59,02 odsto, te Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine sa 56,98 odsto ispunjenih kriterijuma otvorenosti (Dom naroda 56,31 odsto, Predstavnički dom 57,65 odsto)”, kazala je Gvozdenović.

Kako je navela, kada su u pitanju Srbija i Bosna i Hercegovina, mjerili smo otvorenost parlamenata i na nivou pokrajina i entiteta, pa je tako Narodna skupština Republike Srpske ispunila 42,37 dsto indikatora otvorenosti, Parlament Federacije Bosne i Hercegovine 37,29 odsto (Dom naroda 41,07 odsto, Predstavnički dom 33,52 odsto) dok je Skupština Autonomne Pokrajine Vojvodina ostvarila rezultat od 32,34 odsto.

“I pored toga što je najbolje ocijenjena u regionu po pitanju transparentnosti, Skupština Crne Gore ostaje talac interesa i ambicija političkih partija koje je čine, usljed čega je u više navrata bilo problema u pogledu efikasnosti obavljanja njene kontrolne uloge i ispunjavanja evropskih zadataka”, pojasnila je Gvozdenović.

Ona ističe da u CDT-u smatraju da Skupština, pored administrativne transparentnosti, mora poboljšati transparentnost donošenja političkih odluka.

“Najava da skupštinska većina neće podržati usvajanje zakona koji prethodno nijesu usaglašeni na kolegijumu predsjednika stranaka, što je po medijskim navodima dio koalicionog sporazuma, ne uliva nadu da će se stvari odvijati u tom pravcu. Ukoliko zaista bude tako rađeno, postoji značajan rizik da se skupštinske rasprave zamijene raspravama na kolegijumu što će se negativno odraziti na ionako inferioran položaj parlamenta u odnosu na vladu”, kazala je zamjenica izvršnog direktora CDT-a.

Pored toga, naglašava, to bi bio i najdirektniji udar na predstavničku ulogu parlamenta do sada, jer ako ovo postane praksa poslanici i poslanice prestaju da budu predstavnici građanki i građana, već oni koji striktno rade i “dižu ruke” u parlamentu za interese partija. Mi se nadamo da ovaj saziv parlamenta želi ipak drugačije prakse rada da uvede.

“Skupština Crne Gore dobila je pozitivne ocjene zbog pružanja mogućnosti građanima/kama za praćenje sjednica Skupštine i njenih radnih tijela uživo putem YouTube platforme i Parlamentarnog TV kanala. Takođe, na sajtu Skupštine Crne Gore su dostupni izvještaji o radu ove institucije, podaci o poslanicima i njihovim mjesečnim primanjima, evidencije o prisustvu poslanika na sjednicama odbora i plenumu, listinzi glasanja i mnoge druge informacije od značaja za praćenje rada Skupštine. Značajan dio podataka dostupan je u otvorenom formatu”, navodi Gvozdenović.

Međutim, dodaje, izostalo je objavljivanje nekih veoma važnih dokumenata za analizu i praćenje rada parlamenta, poput Plana zakonodavnog rada i godišnjeg izvještaja o javnim nabavkama Skupštine.

“Skupština Crne Gore je krajem 2021. godine pokrenula mehanizam e-peticija, čime je postala prva zemlja u regionu koja na ovaj način omogućava građanima/kama da se uključe u proces predlaganja zakona. Ipak, od momenta uvođenja e-peticija do danas, Skupštini je upućeno ukupno 16 inicijativa od čega su svega dvije dobile 6000 neophodnih potpisa podrške”, kazala je ona.

Iako je Skupština donijela Komunikacionu strategiju za promociju e-peticija, prema riječima Gvozdenović, navedeni podaci ipak ukazuju da ovaj mehanizam nije dovoljno vidljiv i poznat javnosti. Portal e-peticija omogućava i online podnošenje predstavki i pitanja poslanicima/cama, međutim do sada niti jedno pitanje nije upućeno članovima parlamenta ovim putem.

“Zakon o Skupštini Crne Gore, uprkos najavama, nije izrađen ni u ovom sazivu parlamenta”, zaključuje , Milena Gvozdenović, zamjenica izvršnog direktora CDT-a

Kompletnu analizu možete pročitati ovdje.