Car koji je branio srpski narod i zbog kog Srbi i Rusi nemaju bliže jedne od drugih: Nikolaj Romanov tvrdio da je Crna Gora uvijek bila uz Srbiju!
Dug kojim je Rusija obavezala srpski narod 1914. godine je toliko ogroman, da njega ne mogu vratiti ni vjekovi ni pokoljenja. Ruski car Nikolaj Drugi i ruski narod, nepripremljeni stupivši u rat za odbranu Srbije, nisu mogli ne znati da idu u smrt. Smijemo li ikada zaboraviti, da je Ruski Car sa djecom svojom i milionima braće svoje pošao u smrt za pravdu srpskog naroda? Tako je zborio Sveti Vladika Nikolaj Srpski o žrtvi koju je poslednji ruski car podneo za Srbe i Srbiju.
1918. godine, po direktnom naređenju Lenjina i Sverdlova, u noći 17. jula strijeljana je carska porodica: Nikolaj Drugi Romanov, njegova supruga Aleksandra, carević Aleksej, carevne: Olga, Tatjana, Marija i Anastasija, kao i sluge koje su im ostale vjerne do smrti. Velika kneginja Anastasija bila je samo ranjena.
Nikolaj Drugi Aleksandrovič je rođen 19. maja 1868. godine, kao sin cara Aleksandra Trećeg i carice Marije Fjodorovne. Vladao je u teške dane revolucija i pobuna. Nakon poraza u ratu s Japanom 1904–1905, izbila je revolucija.
Mnogobrojne bande koje su narodu obećavale raj na zemlji nasrnule su na same temelje Rusije, prije svega na ustanovu monarhije. Predsjednik vlade Petar Stolipin, sposoban i hrabar čovek, zaveo je red u Carstvu i počeo sa velikom agrarnom reformom – podjelom zemlje seljacima – ali je ubijen u kijevskoj operi 1911.
Prvi svjetski rat i zaštita Srbije
Za razliku od nekih svojih prethodnika, car Nikolaj Drugi je insistirao na stvaranju velike i ujedinjene srpske države. Zbog toga je bio omražen među austrijskim i njemačkim savremenicima koji su sa Srbima imali drugačije planove. O njegovim srbofilskim stavovima svjedoče i riječi ministra inostranih poslova Sergeja Sazonova, koji je u proljeće 1915. godine prenio našim diplomatama riječi ruskog cara:
„Nećete mi zamjeriti, gospodo, što sam prije svega Rus i što su mi najbliži interesi Rusije, ali vas uvjeravam da sam odmah posle toga Srbin i da su mi najbliži interesi srpskog naroda… Zasluge Srbije biće stostruko nagrađene. Posle rata ona će biti nekoliko puta veća nego što je danas! Da li je ikad iko sumnjao da Bosna i Hercegovina nije srpska zemlja? Zato se rat ne može svršiti, a da one ne obrazuju cjelinu sa Srbijom. Crna Gora je oduvijek bila jedno s njom, zato će se i ona, kada se rat svrši, sa Srbijom ujediniti u nerazdvojnu cjelinu. Srbija je tražila izlaz na more, e pa dobiće ga u širokoj pruzi u Dalmaciji, sa starim Splitom.“
Svoje prijateljstvo sa Srbima Nikolaj Drugi je pokazao i nakon 28. juna 1914. godine. Ultimatum Austro-ugarske je već bio na stolu, propaganda protiv naše male kraljevine je u Beču radila punom parom. Rusija se, na lično zalaganje cara, odlučila da uđe u rat protiv Austro-ugarske ako dođe do napada na Srbiju. Nikolaj Drugi je insistirao na odbrani Srbije, iako su ga vojni savjetnici opominjali da Rusija nije spremna i da ne može vojno da parira Nemačkoj. Nije se obazirao na njihova brojna upozorenja da to može da rezultira katastrofom, navodi se u knjizi „Golgota Hristove Rusije“ u izdanju „Svetigore“.
Tokom rata, Rusija je slala velike količine municije, sanitetske pomoći, hranu i dobrovoljce, ali je takođe pritiskala saveznike Antante da i oni pomognu srpskoj i crnogorskoj vojsci u njihovoj odbrani. Ruski car je direktno zaslužan za preživljavanje srpske vojske tokom njenog povlačenja preko Albanije. Dok su naši iscrpljeni i promrzli vojnici stizali na jadransku obalu, francuska štampa je pisala kako nema svrhe prevoziti ljude koji su već praktično mrtvi.
U sjećanju na ta dešavanja ostalo je čuveno ultimativno pismo koje je ruski car uputio saveznicima. U pismu je zaprijetio da će Rusija istupiti iz rata i potpisati separatni mir sa Njemačkom ako saveznici, a prije svih Italija i Francuska, ne pošalju svoje brodove i prevezu srpske vojnike na sigurno. Energično i kratko pismo Nikolaja Drugog glasilo je:
Ukoliko se srpska vojska odmah ne izbavi iz Albanije, Rusija raskida savez sa Antantom i sklapa separatni mir sa Njemačkom.
Mada je Car Nikolaj imao izvrsne veze sa austrijskim i njemačkim dvorom, a sa Kajzerom Vilhelmom bio lični prijatelj, smatrao je da je njegova dužnost zaštita male braće, makar po cijenu najvećih ličnih gubitaka. Iako su ga mnogi upozoravali na nedovoljnu spremnost ruske vojske za borbu, on je smatrao da će Gospod pomoći pravoslavnima. Čim su sukobi počeli, njegova supruga i kćerke su, kao milosrdne sestre, krenule da njeguju ranjenike po bolnicama; pošto su prošle kurs i stekle potrebnu praksu, pomagale su i pri najtežim operacijama. Iako je bila Njemica, carica Aleksandra se svim srcem osjećala kao pravoslavna Ruskinja, a njene kćerke su u te dane pokazale veliku požrtvovanost.
Godine 1917, iskoristivši pobunu u Petrogradu, grupa izdajnika – političara i generala – ubijedila je Cara Nikolaja Drugog da čitava Rusija traži od njega abdikaciju. Da bi se izbjegao građanski rat, car se odrekao prestola – prvo u korist sina Alekseja, a zatim u korist brata Mihaila.
Međutim, tzv. februarskim revolucionarima, na čijem čelu je stajao zapadni plaćenik Aleksandar Kerenski, cilj je bio ukidanje same ustanove monarhije. Car, koji je govorio da je spreman da se odrekne ne samo krune nego i života za dobro svog naroda, uhapšen je s čitavom porodicom i privremeno smješten u Carsko Selo.
Na dan njegovog odricanja od prestola, 17. marta 1917, u selu Kolomenskoje kod Moskve javila se čudotvorna ikona Presvete Bogorodice Deržavne, koja je u rukama nosila znake carskog dostojanstva – skiptar (žezlo) i deržavu (kuglu koja označava carsku vlast).
U zatočeništvu je načeto stradalništvo poslednjih Romanova. Kerenski je optužio caricu Aleksandru da je njemački špijun. Uprkos pristrasnoj istrazi, dokazano je da je carica potpuno nevina i sasvim odana svojoj novoj Otadžbini. To nije smetalo vojnicima – čuvarima Romanova da se izruguju Caru, pokazujući mu da je sada „običan građanin“, koji ima „ista prava kao i drugi“.
Lenjin je u Rusiju stigao u aprilu 1917. Poslali su ga Njemci, opremivši ga novcem i uputstvima za rušenje ruske države, u oktobru je izvršio prevrat koji je njega i boljševike ustoličio na vlasti. Kerenski je pobjegao iz Rusije, ostavivši Romanove u komunističkim rukama. Carska porodica vođena je po zabitima Rusije, samo da ne bi bila oslobođena. U to vrijeme, „saveznički“ Zapad okrenuo je leđa Nikolaju Drugom.
Kajzer Vilhelm je pokušao da kod boljševika izdejstvuje puštanje Romanova na slobodu, ali kada je carica Aleksandra čula da Vilhelm to nudi zato što je ona Njemica, odlučno je odbila njegovu pomoć, govoreći da bi prije voljela da umre nego da pristane na pomoć od neprijatelja Rusije, njene nove Otadžbine.
Poslije Tobolska, gdje su izvjesno vrijeme bili smješteni, carska porodica je odvedena u Jekatirinburg, navodi se u „Svetigorinom“ izdanju.
Po direktnom naređenju Lenjina i Sverdlova, u noći 17. jula strijeljana je Carska Porodica: Nikolaj Drugi Romanov, njegova supruga Aleksandra, carević Aleksej, carevne Olga, Tatjana, Marija i Anastasija, kao i sluge koje su im ostale vjerne: ljekar Botkin, sobarica Demidova, lakej Trup i poslužnik Haritonov.
Strijeljanje su obavili stranci. Jakov Jurovski, Jevrejin, još prethodno je svim Rusima oduzeo oružje ili ih poslao na druge dužnosti. Boljševici su pucali iz revolvera, nemilosrdno. Velika kneginja Anastasija bila je samo ranjena. Nju su zvjerski dokrajčili bajonetima. Kad se ovaj krvavi pir završio, tijela su spaljena i bačena u Ganinsku jamu, a zatim je na njih sipan kreč, da bi se zatrli tragovi zločina. Ubice su novost javile Lenjinu i Sverdlovu. Boljševici su kasnije saopštili da je, zbog „kontrarevolucionarne djelatnosti“, ubijen samo Car Nikolaj Drugi, ali istina se brzo pročula.
Kad su trupe bijelih, koje su se borile protiv boljševičkih hordi, ušle u Jekatarinburg i oslobodile ga, tragovi zločina bili su još sveži. U prizemlju Ipatijevog doma, u sobi u kojoj je ubistvo izvršeno, nađeni su carskom krvlju ispisani crnomagijski simboli koji su ukazivali na činjenicu da je ubistvo imalo ritualni karakter, ocjenjuje.
Što se ubica tiče, oni su kaznu doživjeli još na zemlji. Sverdlov je otrovan šest mjeseci posle ubistva Romanova, a Lenjin je umro u mukama sifilističnog ludila.
Zbog velike pobožnosti i čestitosti, kao i zbog hrišćanski podnijete žrtve za dobro ruskog naroda, Ruska Zagranična Crkva kanonizovala je Carske Strastoterpce (Mukotrpce) 1981. godine, a 19 godina kasnije, 20. avgusta 2000. godine „zbog shvatanja tog podviga carske porodice“ komisija Moskovske patrijaršije je jednoglasno odobrila kanonizaciju.
Monahinje krečom krile fresku Svetog Cara od komunista
Nikolaj Drugi je, bez obzira na osvjedočenu ljubav i nesebičnu pomoć, u Srbiji bio potpuno zaboravljen.
Na 100-tu godišnjicu Velikog Rata, krajem 2014. u Beogradu, u znak zahvalnosti, podignut je spomenik caru Nikolaju Drugom u centru Beograda u Ulici kralja Milana.
Na Novom groblju u Beogradu nalazi spomenik „Ruskoj slavi“, koji je, između ostalog, posvećen „caru Nikolaju Drugom i dvama milionima ruskih vojnika stradalih u Velikom ratu“, i koji se smatra jednim od prvih, ako ne i prvim spomenikom podignutim caru bilo gdje u svijetu, piše Nikola Tanasić za „Serbijan tajms“.
U hramu Svetog Aleksandra Nevskog u Beogradu stoje dvije table sa posvetama – jednu na kojoj piše „Petru Velikom, Kralju oslobodiocu“, i drugu, na kojoj piše „Nikoli Drugom, Caru mučeniku“.
Možda najzanimljivija priča o tragovima poslednjeg cara u Srbiji jeste neobični slučaj sa carevom freskom u manastiru Žiča. Naime, u ondašnjoj Svetosavskoj crkvi (sagrađena 1935. godine pod pokroviteljstvom vladike Nikolaja), posle zemljotresa u Kraljevu 2010. godine, pao je jedan drveni zid, iza koga je pronađena freska Nikolaja Drugi, koju je naslikao istaknuti ruski ikonopisac iz bijele emigracije baron Nikolaj Mejendorf.
Nakon dolaska komunista na vlast, monahinje su prekrile fresku u strahu da bi nove vlasti zbog nje mogle nanijeti štetu crkvi, i ona je tu ostala skoro zaboravljena sve dok je nije otkrio zemljotres, nakon čega je ubrzo postala mjesto hodočašća kao „prva ikona Svetog cara Nikolaja“ i velika atrakcija za Ruse koji posjećuju Srbiju, navodi Tanasić.
(RT)