Budućnost prošlosti: Englezi, oligarh, Karl Bilt i Juval Noa Harari pišu novu istoriju Ukrajine

Devedesetoro međunarodnih i ukrajinskih istoričara učestvovaće u projektu stvaranja „nove istorije Ukrajine“, pod okriljem Ukrajinske globalne inicijative, sa sedištem u Londonu, izvještava britanski „Gardijan“.

Ovo bi trebalo da predstavlja odgovor na poglede niza ruskih istoričara i, posebno, na esej predsjednika Rusije Vladimira Putina „O istorijskom jedinstvu Rusa i Ukrajinaca“, koji je objavljen 2021, a obuhvata više od 1.000 godina ruske istorije, uz zaključak da su Rusi i Ukrajinci „jedan narod“.

Kako se navodi, svrha novog projekta Ukrajinske globalne inicijative je da „otrgne prošlost Ukrajine od ruskih i sovjetskih narativa.“

Istoričari „žele da Ukrajina zauzme svoje mesto u istoriji“, počev od uloge koju je igrala u istoriji starih Grka, koji su osnivali trgovačke kolonije na Crnom moru, do njenih veza sa Vizantijom i sa Vikinzima koji su, kako se tvrdi, vladali Kijevskom Rusijom.

Zapravo, ovde se piše sasvim „nova istorija Ukrajine.“

Kako je na otvaranju ove inicijative u Britanskom muzeju u Londonu rekao Timoti Snajder, profesor istorije na Jejlu, „postavljanje Ukrajine u kontekst svetske istorije trebalo bi da promijeni razumijevanje svjetskih događaja“.

„Cijela istorija Drugog svetskog rata izgleda drugačije ako shvatimo da je glavni ratni cilj Njemačke bilo osvajanje Ukrajine. I istorija 21. vijeka izgleda drugačije ako shvatimo da se Ukrajina odupire ruskoj invaziji“, naveo je on.

Značaj istorije za izgradnju države i identiteta nacije ilustruje činjenica da je takozvani otac ukrajinske istoriografije Mihail Hruševski, bio i prvi šef marionetske ukrajinske države 1917-1918, koju su na kratko uspostavili Njemci.

Inicijativa koja je „apsolutno nezavisna“ od svog finansijera

Ova inicijativa je zamišljena kao „ogroman poduhvat“, čiji je finansijer ukrajinski oligarh Viktor Pinčuk. Osim što će finansirati rad 90 naučnika, Pinčuk ima namjeru da finansira još tri velike akademske konferencije, mnoštvo publikacija i arheološka iskopavanja.

Pinčuk, po obrazovanju inženjer, obogatio se u turbulentnim ukrajinskim 90-im godinama. Inače, ova kontroverzna ličnost je zet drugog predsjednika Ukrajine Leonida Kučme, koji je optuživan za korupciju i autoritarizam. Smatra se da je on omogućio uspon oligarhije u Ukrajini.

Pinčuk tvrdi da je Ukrajinska istorijska globalna inicijativa „apsolutno nezavisna“ i da on neće imati uticaja na istraživače.

Predsjednik inicijative je Karl Bilt, bivši premijer Švedske. Među ostalim saradnicima su istoričarka En Eplbaum, advokat Filip Sends i ukrajinski pesnik Sergej Žadan.

Jedan od učesnika je i kontroverzni makro-istoričar Juval Noa Harari, koji je prozvan i „učenikom Klausa Švaba“, a čiji su stavovi o budućnosti ljudske vrste izazvali dosta polemika na Zapadu. Prema Harariju, Zemljom uskoro neće dominirati homosapijens, već neka vrsta kiborga, veštačkih bića, kojima će vještačka inteligencija i biotehnologija dati božanske moći.

Kako je izjavio Jaroslav Hricak, profesor istorije na Ukrajinskom katoličkom univerzitetu u Lavovu, važno pitanje koje će igrati veliku ulogu u tom projektu je i „dekolonizacija Ukrajine“, odnosno pitanje da li je „Ukrajina kroz istoriju bila kolonija Rusije“, o čemu ni među okupljenim u ovoj inicijativi nema konsenzusa. Kako je priznao Hricak: „Teško da postoji tema u istoriji Ukrajine o kojoj možete da nađete konsenzus.“

Julija Jurčenko, koja predaje političku ekonomiju na Univerzitetu u Griniču, još jedna od učesnica ove inicijative, rekla je da pre 20 godina, na istraživanju ukrajinske postsovjetske ekonomije na britanskom univerzitetu, „niko nije bio zainteresovan za Ukrajinu“, a da sada očekuje da su „svi učesnici raditi zajedno, učiti iz istorije, i to na pravi način.“