Apel 120 srpskih intelektualaca: Radovanu Karadžiću ne uskraćivati osnovna ljudska prava i slobode
Polazeći od neprikosnovenog ljudskog prava na život i ličnu bezbjednost koje garantuje Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima (GS UN rezolucija 217A(III), 10. 12. 1948.god.) i u njoj izričite zapovijesti da je priznavanje urođenog dostojanstva i jednakih i neotuđivih prava svih članova ljudske porodice temelj slobode, pravde i mira u svijetu;
Ističući da je zaštita ljudskih prava vrhovna međunarodna obaveza svih država i međunarodnih organizacija, posebno onih koje djeluju pod mandatom Savjeta bezbjednosti i Generalne skupštine UN;
Imajući u vidu pravo svakog čovjeka na poštovanje privatnog i porodičnog života, pravo na održavanje prisnih, neometanih i kontinuiranih veza sa članovima porodice i bliskim osobama, pravo na slobodu mišljenja, savjesti i vjeroispovesti, na slobodu svakog čovjeka da pojedinačno ili u zajednici sa drugima, javno ili privatno, ispoljava svoje vjerovanje ili ubjeđenje i pravo na slobodu izražavanja, slobodu da traži, prima i širi obavještenja, informacije i ideje, bez obzira na granice – usmeno, pismeno, štampom, umjetnošću ili ma kojim drugim sredstvom po svom izboru, što je priznato univerzalnim dokumentima (Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima i Međunarodnim paktom o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima, obe usvojila GS UN, rezolucija 2200 A (XXI), 16. 12. 1966.god., Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda SE 1953.god., Evropskim zatvorskim pravilima iz 1987.god.) te unutrašnjim ustavnim i zakonskim aktima svih država članica UN;
Posebno naglašavajući obavezu država za posebnom brigom o pravima optuženih, pritvorenih i zatvorenih lica kojima je neophodno osigurati zaštitu njihovih osnovnih ljudskih prava prema najvišim međunarodnim standardima, te obavezu nadležnih državnih organa da svima pod svojom jurisdikcijom obezbijede potpuno uživanje svih prava, bez diskriminacije i prizvoljnosti, kao nedvosmislene međunarodne obaveze države sa značajem peremptorne (ius cogens) norme međunarodnog prava;
Podsjećajući da su nadležna nacionalna i međunarodna tijela obavezna da svim licima na izdržavanju zatvorske kazne obezbijede: primjeren i adekvatan životni smještaj uz garantovanu ličnu bezbjednost, poštivanje njihovih međunarodno priznatih prava, najviši standard njihovog ličnog fizičkog i psihičkog zdravlja, nesmetanu i direktnu komunikaciju sa spoljašnjim svijetom, prvenstveno sa članovima porodice, pravnim savjetnicima i zastupnicima, kao i obavezu da ispoštuju pravo zatvorenika da zatvorsku kaznu izdržava na teritoriji koja je najbliža njegovoj matičnoj državi, prema aktu Osnovni principi za postupanje sa zatvorenicima (GS UN rezolucija 45/111, 14.12.1990);
Posebno ističući da je prema licima osuđenim na kaznu doživotnog zatvora neophodno primenjivati tretman koji uvažava njihove lične potrebe, garantuje punu socijalnu rehabilitaciju, neophodne zakonske, administrativne, sudske i druge mere za sprječavanje svih surovih, nehumanih ili ponižavajućih postupanja kako nalaže Konvencija protiv torture (GS UN 1974.god.);
Uvažavajući pravila rada Tribunala, sada Međunarodnog rezidualnog mehanizma, (SB UN, rezolucija 827, 25.05.1993.god.), odredbe Statuta Tribunala, Pravila procedure i dokazivanja, naročito Standardna minimalna pravila UN o postupanju sa osuđenicima (revidirana rezolucijom GS UN 70/175, 17. 12. 2015.god.), posebno Pravilo 59 koje propisuje da će osuđenik na zatvorsku kaznu doživotnog zatvora tu kaznu izdržavati u mjestu najbližem njegovom prebivalištu, odnosno njegovoj matičnoj državi;
Imajući u vidu da je odluka o premještanju g. Radovana Karadžića na izdržavanje zatvorske kazne doživotnog zatvora u Velikoj Britaniji donijeta ishitreno i jednostrano, suprotno proceduralnim pravilima i obavezujućim međunarodnim standardima, uz opravdanu sumnju da će biti izložen ozbiljnoj i neposrednoj opasnosti po svoju bezbjednost i život;
Naglašavajući opravdanu sumnju da vlasti u Velikoj Britaniji neće moći da g. Karadžiću osiguraju bezbjedan tretman, nesmetanu i redovnu komunikaciju sa članovima porodice i pravnim zastupnicima, da neće moći da obezbijedi poštovanje zagarantovanih ljudskih prava na bezbjedno okruženje, slobodu izražavanja, primanja i davanja informacija, na nesmetanu i efikasnu pripremu sopstvene odbrane, na ispovijedanje svojih vjerskih, kulturnih, obrazovnih i stručnih potreba, kao i pisanje i objavljivanje autorskih radova;
Posebno izražavajući brigu da g. Karadžić, u zatvoru u Velikoj Britaniji ili izmještanjem u drugo neadekvatno okruženje, može biti izložen, od strane islamskih i drugih ekstermista, opasnosti po život i drugim krupnim posledicama;
Od nadležnih međunarodnih institucija i relevantnih tijela Ujedinjenih nacija, prvenstveno Savjeta bezbjednosti i Generalne skupštine
Z A H T I J E V A M O
1) Da shodno Povelji Ujedinjenih nacija hitno i sveobuhvatno preispitaju odluke Predsednika Međunarodnog rezidualnog mehanizma o premještanju zatvorenika na izdržavanje kazne u druge zemlje i uskraćivanje puštanja nakon ispunjenih uslova, a koje se donose protivno važećim pravilima i međunarodnim standardima pravne zaštite zatvorenika;
2) Da se hitno i neodložno anulira odluka o premještanju g. Karadžića u Veliku Britaniju i donese nova odluka o premještanju u skladu sa „Mendelinim pravilima“ iz Rezolucije UN 70/175 od 17. 12. 2015.god., prevashodno sa Pravilom 59, odnosno premještanjem u mjesto najbliže njegovom prebivalištu.
3) Da se g. Radovanu Karadžiću obezbijedi tretman sa punim uvažavanjem međunarodno priznatih ljudskih prava i sloboda, što podrazumijeva potpuno poštovanje odredbi Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima, Međunarodnog pakta o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima, Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i sloboda, a posebno odredbe članova 58, 59, 60, 63, 64, 65 i 66 Standardnih minimalnih pravila UN o postupanju sa osuđenicima, ističući pravo na ličnu bezbednost, slobodu izražavanja i vjeroispovesti, pravo na siguran i nesmetan pristup informacijama, naročito značajnim za pripremanje njegove buduće odbrane, pravo na redovan i neometan kontakt sa članovima porodice i pravnim zastupnicima, što uključuje i pravo na posjete;
4) Da se uspostavi stalan, redovan i efikasan nadzor od strane nadležnih međunarodnih tijela, naročito Savjeta bezbjednosti i Generalne skupštine, nad sprovođenjem odluka Međunarodnog rezidualnog mehanizma, s obzirom da su prethodno donesene odluke u potpunoj suprotnosti sa aktima usvojenim od strane Savjeta bezbjednosti UN i Generalne skupštine UN.
Potpisnici Apela:
Kosta Čavoški, akademik SANU
Matija Bećković, akademik SANU
Slavenko Terzić, akademik SANU
Radoje Čolović, akademik SANU
Jovan Delić, akademik SANU
Svetislav Božić, akademik SANU
Vasilije Krestić, akademik SANU
Slobodan Remetić, akademik SANU
Milosav Tešić, akademik SANU
Rajko Petrov Nogo, akademik ANURS
Gojko Đogo, Akademik ANURS
Siniša Jelušić, akademik CANU
Siniša Borović, akademik AEN RF, AINS
Prof. dr Miloš Ković
Prof. dr Zoran Čvorović
Prof. dr Jovan Hadži Đokić
Prof. dr Miloš Kovačević
Prof. dr Mihailo Šćepanović
Prof. dr Milan Lekić
Prof. dr Aleksandar Lipkovski
Prof. dr Miladin Ševarlić
Prof. dr Drago Perović
Prof. dr Dragiša Bojović
Prof. dr Aleksandar Đorđević
Prof. dr Aleksandar Đikić
Prof. dr Rada Stijović
Prof. dr Veljko Brborić
Prof. dr Dejan Mirović
Prof. dr Dušan Krcunović
Prof. dr Zoran Kinđić
Prof. dr Dojo Kovačević
Prof. dr Igor Vuković
Prof. dr Aleksandar Popović
Prof. dr Časlav Koprivica
Prof. dr Jovan Popov
Prof. dr Miloš Jovanović
Prof. dr Jovan Pejčić
Prof. dr Valentina Pitulić
Prof. dr Lidija Tomić
Prof. dr Jelica Stojanović
Prof. dr Slobodan Reljić
Prof. emeritus Darko Tanasković
Dr Jovan Janjić
Dr Vojislav Šešelj
Dr Vladimir Dimitrijević
Dr Vidoje Golubović
Dr Strahinja Bulajić
Dr Budimir Aleksić
Dr Mirjana Anđelković Lukić
Dr Filip Rake Vukajlović
Dr Aleksandar Raković
Dr Miša Đurković
Dr Dragan Hamović
Dr Slobodan Janković
Dr Goran Đorđević
Novica Peković, penzionisani sudija Vrhovnog kasacionog suda
Tomislav Stojković, penzionisani sudija Ustavnog suda
Goran Petronijević, advokat
Aleksandar Cvejić, advokat
Igor Pantelić, advokat
Tomislav Višnjić, advokat
Branimir Nešić, advokat
Marko Sladojević, advokat
Predrag Popović, advokat
Mirko Đorđević, advokat
Dušan Miletić, advokat
Milan Belić, advokat
Kruna Maksimović, advokat
Dejan Radmilović, advokat
Uroš Zejak, advokat
Mila Kalezić, advokat
Marina Rajević Savić, novinar
Dušan Savić, bivši vrhunski sportista
Dragan Vujičić, novinar
Igor Ivanović, publicista
Emir Kusturica, reditelj
Milorad Vučelić, glavni urednik Večernjih novosti
Đuro Bilbija, novinar
Aleksandar Pavić, politikolog
Aleksa Buha, penzionisani ministar inostranih poslova
Živadin Jovanović, penzionisani ministar inostranih poslova
Vladislav Jovanović, diplomata u penziji
Boško Obradović, narodni poslanik
Mr Ivan Kostić, narodni poslanik
Aleksandar Šešelj, političar
Vjerica Radeta, političar
Mr Stevan Đurđević
Igor Ivanović, publicista
Vladimir Đukanović, advokat
Milena Vujović, advokat
Želidrag Nikčević, književnik
Miroslav Aleksić, književnik
Blagoje Baković, književnik
Selimir Radulović, književnik
Ivan Negrišorac, književnik
Miroslav Cera Mihailović, književnik
Mirjana Bulatović, književnik
Mr Radojka Cicmil Remetić, slavista
Zoran Kostić, književnik
Radomir Uljarević, književnik
Ranko Mićanović, književnik
Milutin Mićović, književnik
Sava Radulović, književnik
Dragan Lakićević, književnik
Vesna Kapor, književnik
Veroljub Vukašinović, književnik
Radojka Nikić Milinović, književnik
Budimir Dubak, književnik
Saša Nišavić, književnik
Milenko Mićanović
Mr Ljiljana Nogo
Borivoj Rašuo, književnik
Jovo Vukelić, prof. filozofije
Lidija Vukićević, dramska umjetnica
Branko Babović, dramski umjetnik
Vladimir Cucić, komesar za izbeglice
Nićifor Aničić, predsjednik društva srpskih domaćina
Milivoje Ivanišević, predsjednik udruženja za zaštitu istine o srpskom narodu „ 21. Novembar
Ljubiša Ristić, udruženje „Zavet srpsko ruski”
Dane Čanković, srpski narodni pokret „Izbor je naš“