Zašto država propada: Menadžeri gubitaških firmi zarađuju više od premijera

Da plate menadžera u državnim firmama ne zavise od njihovih poslovnih rezultata pokazuju primjeri kompanija iz saobraćajnog sektora koje predvode listu gubitaša i poreskih dužnika u Crnoj Gori, a koje opstaju zahvaljujući podršci države. Njihove neto plate su veće od primanja predsjednika Skupštine i Vlade, koje su smanjene zbog krize, dok podaci o mjesečnoj zaradi predsjednika države Mila Đukanovića nijesu javno dostupni pa je nepoznato da li je ona umanjivana zbog ekonomske krize.

Premijer Duško Marković je u aprilu saopštio da će za 50 odsto biti smanjene plate funkcionerima koji su u okviru grupe A i B u Zakonu o zaradama u javnom sektoru dok traje drugi paket mjera pomoći. U tu grupu spadaju premijer, predsjednik, njihovi savjetnici, predsjednici sudova i tužilaštava, direktori agencija, šefovi kabineta…

On je na premijerskom satu krajem juna rekao da smatra da su određene zarade menadžera u kompanijama u većinskom državnom vlasništvu nepristojno visoke za prilike u Crnoj Gori, a u četvrtak nakon sjednice Vlade je najavi njihovo preispitivanje.

Direktor Barske plovidbe Tihomir Mirković je, prema podacima Ministarstva finansija, u junu imao platu 2.167 eura, četiri puta veću od prosječne u državi (518 eura). Naknade članovima Borda direktora su bile različite, pa je predsjednik Ljubomir Kočović dobio 241 euro, dva člana po 168, nakon smanjenja u skladu sa zaključcima Vlade. Preostala dva člana su dobila po 506 eura i njima naknada nije smanjena.

U Bordu su osim Kočovića, Predrag Ivanović, Radoica Lazarević, Bedrija Bibezić, Radomir Rudanović.

Akumulirani gubitak Barske plovidbe je 13,7 miliona eura, a opterećena je kreditnim aranžmanom sa kineskom Exim bankom u iznosu od inicijalnih 46,4 miliona dolara za potrebe gradnje dva teretna broda.

S obzirom na to da kompanija ne može da vraća kredit, tu obavezu je preuzela Vlada, kao i u slučaju Crnogorske plovidbe koja takođe ima kredit (oko 47,5 miliona dolara) kod kineske banke za brodove.

Nezavisni revizori za ove dvije državne kompanije su u izvještajima za 2018. saopštili da kompanije nemaju izvjesnost nastavka redovnog poslovanja jer su im gubici veći od kapitala, zbog čega bi preostali iznos kredita za koje je Vlada garantovala, oko 60 miliona glavnice, mogli pasti na teret države. Plata izvršnog direktora Crnogorske plovidbe, Sloba Pajovića, u junu je iznosila 1.553 eura i smanjena je u odnosu na prošlu godinu kada je, u jednom periodu, prelazila 2.000 eura. Članovi Borda u junu nijesu dobili naknade. Podaci o prosječnim primanjima po kvartalima za period jun 2019 – maj 2020. i za jun ove godine izvršnih direktora i članova upravnih odbora (UO) za preduzeća koja su u državnom vlasništvu ili u njima država ima većinsko vlasništvo, dostavljeni su poslanici SNP-a Danijeli Pavićević u okviru poslaničkih pitanja u Skupštini.

Ministarstvo finansija je dostavilo podatke za 33 preduzeća, a među njima su Barska i Crnogorska plovidba, Željeznički prevoz, Željeznička infrastruktura, Montecargo, Održavanje željezničkih voznih sredstava (OŽVS)…

“Vijesti” su u subotu objavile podatke o platama direktora Montenegro erlajnsa (MA), Ulcinjske rivijere, Plantaža, RTCG, Morskog dobra, Radio-difuznog centra, Montenegro bonusa, CETI-ja… Nijesu dostavljeni podaci za Elektroprivredu, Luku Bar, Rudnik uglja Pljevlja…

Dobre plate imaju i direktori željezničkih preduzeća, nastalim izdvajanjem iz nekada jedinstvene kompanije Željeznice Crne Gore, koja godinama gomilaju gubitke i opstaju zahvaljujući subvencijama i garancijama države za kredite, kao i tolerisanjem poreskog duga.

Plata izvršnog direktora Željezničkog prevoza, Nenada Babića, u junu je bila 1.358 eura, dok je ukupni gubitak preduzeća premašio 28 miliona eura. Članovi Borda u junu nijesu dobili naknadu.

Željeznički prevoz je na crnoj listi Poreske uprave sa, prema podacima zaključno sa aprilom, oko pet miliona eura duga za poreze i doprinose. Izvršni direktor Željezničke infrastrukture Zdravko Medenica u junu je imao platu od 1.514 eura. Predsjednik Borda direktora Safet Kalač dobio je naknadu od 159,9 eura, a članovi tog tijela po 112 eura. Njima je naknada veća nego u periodu mart-maj ove godine, ali je smanjena u odnosu na prošlu godinu kada je iznosila od 310 do 440 eura.

Akumulirani gubitak Željezničke infrastrukture iznosi 3.325.964 eura, a dug za poreze i doprinose 1,27 miliona eura.

Plata izvršnog direktora OŽVS, Milorada Vukovića, u junu je iznosila 1.379 eura, dok članovi Borda nijesu dobili naknadu. Ovo preduzeće ima gubitak od ukupno 5.274.957 eura, a za poreze i doprinose duguje 2,55 miliona eura. Još jedan član željezničke gubitaške četvorke, Montecargo, dobro plaća menadžere. Izvršni direktor tog preduzeća Muradif Grbović za jun je dobio 1.313 eura, a predsjednik Borda direktora Slavenko Jovanović 604 eura. Članovima Borda naknada je iznosila po 422,8 eura. Oni su naknadu nastavili da primaju u junu, nakon što im je u periodu mart-maj bila obustavljena zbog korona-krize u skladu sa zaključcima Vlade.

Akumulirani gubitak ovog preduzeća iznosi 5.865.816 eura. Sve navedene firme su i u 2019. poslovale u minusu.

Isti vremeno, podaci Generalnog sekretarijata Vlade, pokazuju da je premijeru Dušku Markoviću za maj, nakon smanjenja, obračunata bruto zarada od 1.551 euro, što je, kada se odbiju porezi i doprinosi 1.039 eura (korišćen je kalkulator računovodstvene kuće Unija). Marković je u aprilu imao bruto 3.039 eura ili oko dvije hiljade eura neto.

Predsjednik Skupštine Ivan Brajović, prema podacima sa sajta parlamenta, u junu je imao neto platu 1.161 euro, koja je takođe smanjena. Brajović je u aprilu imao platu od 1.989 eura.

Plata predsjednika države DPS-a Mila Đukanovića ne objavljuje se na sajtu predsjednika, pa je nepoznato da li je ona umanjena. Agenciji za sprečavanje korupcije prijavljeno je da je prošle godine u prosjeku Đukanović mjesečno primao oko 2000 eura neto.

“Vijesti” su ranije, na osnovu podataka koje je dobila poslanica Danijela Pavićević, objavile da je plata izvršnog direktora gubitaša “Montenegro erlajnsa” u junu iznosila 4.625 eura, što je skoro devet puta više od prosječne u državi, a predsjednika Odbora direktora 3.427 eura. Izvršni direktor Ulcinjske rivijere u junu je zaradio 3.374 eura, plata generalnog direktora RTCG je iznosila 2.849 eura… Direktorici “Plantaža” plata je u junu, u odnosu na prethodni period, smanjena na 2.836 sa preko osam hiljada eura koliko je imala prije godinu.

Vuksanović u Pošti ima 1.824 eura, Klica u Nacionalnim parkovima 1.175 eura
Plata izvršnog direktora Pošte Crne Gore Božidara Vuksanovića u junu je iznosila 1.824 eura, a predsjednika Borda direktora Mirsada Džudževića 1.788 eura. Članovi Borda nijesu dobili naknadu.

Direktor Javnog preduzeća za nacionalne parkove Elvir Klica u junu je imao platu 1.175 eura, jedan član Upravnog odbora 385 eura, a ostali 269 eura.

Plata direktorice Instituta “Simo Milošević” Gordane Rajović u junu je iznosila 1.601 euro, dok je predsjednik Upravnog odbora Ranko Konjević dobio naknadu od 517,9 eura. Jedan član UO dobio je oko 258 eura, tri člana po 246 eura, a jedan nije dobio naknadu. Predsjednik i članovi UO u periodu mart-maj nijesu primali naknade.

Direktorica Budvanske rivijere Katarina Kažanegra u junu je imala platu 1.793 eura, a predsjednik UO Saša Radović preko dvije hiljade eura. Ostali članovi UO nijesu dobili naknade.

Izvršni direktor Fonda za zaštitu životne sredine Jovan Martinović u junu je imao platu 1.850 eura, a predsjednik UO 420 eura. Članovi UO dobili su po 280 eura.

Plata izvršnog direktora Naučno-tehnološkog parka Velibora Boškovića iznosila je 1.500, dok članovi Borda direktora nijesu dobili naknade.

Skijališta Crne Gore su izvršnom direktoru Milošu Popoviću u junu isplatila platu od 1.430 eura, dok članovi Borda nijesu dobili naknade.

Izvršni direktor Tehnopolisa Ratko Bataković u junu je dobio platu od 1.125 eura, dok su tri člana Borda imala naknade po 99 eura, a dva nijesu dobila naknadu.

Simović primio 932, Pažin i Husović po 862 eura
Prema podacima sa sajta Generalnog sekretarijata Vlade, potpredsjednik Vlade Milutin Simović imao je platu nakon smanjenja 1.391 euro bruto, odnosno 932 eura neto.

Plate potpredsjednika Vlade Zorana Pažina i Rafeta Husovića iznosile su u maju 1.286 bruto, odnosno 862 eura neto.

Poslanik SNP-a Srđan Milić u četvrtak je u Skupštini kazao da su uprkos odluci o smanjenju zarada funkcionerima u javnoj administraciji za 50 odsto, mnogi od njih primili pune iznose plata za maj i jun.

“Postoje funkcioneri kojima ne smiju da se smanje plate iako su neprimjereno visoke u odnosu na trenutak u kome se nalazimo. Mi nagrađujemo one koji stvaraju gubitke ovoj državi”, rekao je Milić.