IA: Ukidanje Uprave za inspekcijske poslove onemogućilo korišćenje Jedinstvenog inspekcijskog informacionog sistema
Nakon stupanja na snagu izmjena i dopuna Zakona o inspekcijskom nadzoru početkom oktobra, Uprava za inspekcijske poslove je rasformirana, čime je 26 inspekcija koje su bile u okviru Uprave, nastavilo rad u sastavu nadležnih ministarstava.
“Nadležni organi (Ministarstvo javne uprave i Uprava za inspekcijske poslove) su više puta ukazivali da ne postoji mogućnost da se inspekcijski softver primjeni na toliko različitih organizacionih jedinica tj. ministarstava. Informacioni sistem je neprimjenjiv kako za inspekcije koje su bile pri Upravi, tako i za inspekcije koje su i prije bile u sastavu nadležnih ministarstava”, navodi se u saopštenju Instituta alternativa.
Kako su podsjetili, Uprava za inspekcijske poslove je uz finansijsku podršku EU izradila Jedinstveni inspekcijski informacioni sistem (JIIS) koji je olakšavao sprovođenje i planiranje inspekcijskih nadzora. Informacioni sistem je uspostavljen 2021. godine, ali je u kontinuitetu unapređivan, a za njegovu implementaciju i održavanje informacionog sistema je potrošeno preko milion eura.
“Zaduživanje i praćenje nadzora je u potpunosti bilo digitalizovano i odvijalo se putem inspekcijskog informacionog sistema. Svi predmeti (redovni nadzori i nadzori po inicijativi) su unošeni u sistem. Nakon toga direktor Uprave delegira predmet glavnom inspektoru koji zaduži inspektora”, kazali su iz Instituta alternativa.
Inspektori su, dodaju oni, mogli da prate status predmeta, koriste univerzalne obrasce za izradu zapisnika o sprovedenim nadzorima, imaju kontrolne liste koje uključuju odredbe zakona i raspon kazni koje su predviđene za kršenje označenih članova zakona.
“Inspektori su imali elektronski pristup istoriji nadzora i podršku pri izricanju upravnih i prekršajnih mjera, sugerisanjem mogućih od strane samog sistema, kao i pripreme nacrta zapisnika o inspekcijskom nadzoru, rješenja, prekršajnog naloga, zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka. U bilo kojem trenutku je bilo moguće generisati izvještaj u odnosu na vremenski interval, aktivne predmete, kontrolne nadzore, vidjeti opterećenost inspektora. Korišćenjem informacionog sistema (JIIS) Uprava je mogla da mapira problematične subjekte nadzora i njih uvrsti u godišnji program rada”, dodaje se u saopštenju.
Informacioni sistem UIP-a je, kako kažu, bio umrežen sa Centralnim registrom privrednih subjekata (CRPS) i Registrom obaveznika fiskalizacije (ROF) što je olakšavalo nadzor inspektorima rada.
“Napredan informacioni sistem koji je koristila Uprava za inspekcijske poslove, a u čije funkcionalnosti se uvjerio Institut alternativa kroz uvid u sistem, je predstavljao dobru osnovu za unapređenje planiranja nadzora, klasifikaciju rizičnih subjekata nadzora i efikasnije vršenje inspekcijskog nadzora. Nakon rasformiranja UIP-a, inspekcijski informacioni sistem nije dostupan inspekcijama, dok ne postoji druga informatička struktura koja pruža iste mogućnosti”, kazali su oni.
Informacioni sistem inspekcija je, prema njihovim riječima, jedan u nizu aspekata o kojima se nije dovoljno razmišljalo prilikom vladinog insistiranja na decentralizaciji inspekcija koji smo više puta kritikovali (Vlada jednim zakonom mijenja najmanje 85 zakona: Politička odluka donijeta, rasprava samo formalnost).
“Osim bačenog novca koji je uložen u JIIS, postavlja se pitanje da li će se vraćanjem na analogno vođenje inspekcijskog nadzora zaista postići proklamovani cilj – efikasniji inspekcijski nadzor”, zaključili su iz Instituta alternativa.