Fon der Lajen predstavila novu strukturu Evropske komisije i portfelje budućih komesara koji će služiti u narednom petogodišnjem periodu

Predsjednica Evropske komisije (EK) Ursula fon der Lajen predstavila je juče novu strukturu ove institucije i portfelje budućih komesara koji će služiti u narednom petogodišnjem periodu.

Nova struktura Evropske komisije neće biti polno izbalansirana jer će imati sastav sa 16 muškaraca 11 žena, piše RSE.

Broj žena bi bio barem za jedan manji, da Slovenija u posljednjem trenutku, nije zamijenila ime kandidata i predložila novo žensko ime za komesarku.

Do posljednjeg trenutka nije bilo izvjesno dali će Fon der Lajen biti u stanju da predstavi sva imena jer je slovenački parlament odbijao da zakaže saslušanje za potvrđivanje svoje kandidatkinje Marte Kos, u jeku tekućeg spora između vlade i opozicije.

Prvi razlog za odlaganje predstavljanja nove strukture Evropske komisije bili su sporovi u Sloveniji. Međutim, drama koja je uslijedila u ponedeljak 16. septembra, izazvala je nove tenzije.

Francuski evropski komesar Thierry Breton podnio je ostavku, optuživši Uruslu fon der Lajen da ga potkopava. Breton je do tog datuma bio kandidat za budućeg komesara iz Francuske i bio bi to drugi njegov mandat.

“Prije nekoliko dana, u posljednjem dijelu pregovora o sastavu budućeg Koledža, tražili ste od Francuske da povuče moje ime — iz ličnih razloga o kojima ni u jednom slučaju niste direktno razgovarali sa mnom”, napisao je Breton u pismu Fon der Lajen, koje je objavio na mreži X.

Nepsoredno nakon njegove ostavke, uslijedilo je saopštenje iz Pariza o novom kandidatu.

Jelisejska palata je obavijestila da je ime muškog komesara zamijenila sa drugim muškim kanidatom.

Stephane Sejourne, odlazeći ministar inostranih poslova je novi kandidat za evropskog komesara iz Francuske.

Novi/stari komesari među kojima je i veteran koji dobijaju peti mandat

Lista nominovanih ima i imena koja su već poznata za EK budući da su već vršili ove funkcije, uključujući i samu Fon der Lajen koja će u još jednom mandatu voditi izvršnom institucijom Evropske unije.

Među imenima postojećih komesara je Dubravka Šuica iz Hrvatske, kojoj će ovo biti drugi mandat, Oliver Varhelyi (Varhelji) iz Mađarske, kao i Wopke Hoekstra (Vopke Hukstra) iz Holandije.

Među imenima starih, odnosno, novih komesara se nalaze i oni koji se smatraju veteranima u Evropskoj komisiji, poput Valdisa Dombrovskog kojem će ovo biti treći mandat u EK, kao i Maroš Sevćović iz Slovačke kojem će ovo biti čak peti mandat.

Portfelj spoljne politike i proširenje najavažniji za region

Za region Zapadnog Balkana, portfelj proširenja i spoljne politike predstavljaju posebnu važnost.

Cijeli region pripada grupi proširenja a ovo će biti fokus prioriteta buduće Evropske komisije, kako je obećala Ursula fon der Lajen.

Optimisti ne isključuju mogućnost da, tokom mandata buduće Evropske komisije (2024-2029), barem jedna zemlja iz regiona zaključi pristupne pregovore i približi se članstvu.

Ursula fon der Lajen je potvrdila da će u novoj Komisiji postojati namjenski komesar za proširenje.

Prije rata u Ukrajini, dio procesa proširenja je bilo sedam država: Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Srbija, Kosovo i Turska.

Sa obzirom da je sad u procesu proširenja čak deset država, jer su tu obuhvaćene države iz Istočnog partnerstva (Ukrajina, Gruzija i Moldavija), to je sada postao važan resor u Evropskoj komisiji. Shodno tome i zanimanje je puno veće nego što je bilo na početku prvog mandata Fon der Lajen, 2019. godine.

Proširenje pripalo najmanje iskusnoj kandidatkinji

Marta Kos iz Slovenije je imenovana za komesarku za proširenje EU.

Njena biografija se ne poklapa u potpunosti sa izjavama Fon der Lajen da će nova struktura njene Komisije imati profesinalna lica sa ozbiljnim politčkim iskustvom.

Fon der Lajen je govoreći pred novinarima, 5. septembra rekla da su novoj komisiji potrebni kompetenti ljudi.

“A kompetencija znači visoko političko iskustvo, iskustvo izvršne vlasti. Na primjer, bivši premijeri ili bivši ministri ili zamjenici ministara, ili barem visoko diplomatsko iskustvo ili visoki rad u evropskim institucijama”, rekla je tada predsjednica EK.

Marta Kos je više od jedne dekade u privatnom biznisu. Radi se o osobi koja je stručnjakinja za komunikacije i menadžment.

Ranije je bila ambasadorke Republike Slovenije u Njemačkoj i Letoniji, a kasnije i Švajcarskoj i Lihtenštajnu.

Karijeru je započela kao novinarka na Slovenačkoj nacionalnoj radio-televiziji, uključujući niz godina kao dopisnica u Njemačkoj. Odatle je Kos prešla u Vladu Republike Slovenije kao direktorica Ureda za odnose s javnošću i medije i bila portparol Vlade.

Kaja Kallas na čelu evropske diplomatije

Portfelj viskog predstavnika EU za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost je takođe važan za region. U ovaj potfelj potpada usklađivanje spoljne politike, uključujući i sankcije Rusiji. Takođe se radi o poziciji koja će se direktno baviti procesom normalizacije odnosa Srbije i Kosova.

Donedavna premijerka Estonije, Kaja Kallas je u junu ove godine, dobila saglasnost lidera da naslijedi funkciju Josepa Borrella za buduću šeficu evropske diplomatije.

Kaja Kallas je od 2021. vodila vladu Estonije, i prva je žena na toj poziciji u ovoj zemlji. Njen otac je Sim Kallas, bivši premijer Estonije. Sim Kallas je takođe bio evropski komesar za transport između 2010-2014. godine.

Prije nego što je postala premijerka, Kallas je bila članica Evropskog parlamenta u periodu između od 2014. do 2018. godine.

Kallas je u julu ove godine podnijela ostavku na mesto šefice vlade Estonije, nakon što je mjesec dana ranije dobila potvrdu da će biti buduća visoka predstavnica EU za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost.

Slijedi potvrda Evropskog parlamenta

Konačni pečat za imenovanje novih komesara daje Evropski parlament nakon saslušanja u određenim odborima, u zavisnosti od resora koji će im biti dodijeljen.

Svaki odbor ocjenjuje stručnost kandidata i šalje je predsjedniku parlamenta.

Potvrda za komesare zahtijeva apsolutnu većinu Evropskog parlamenta, što podrazumijeva 50 odsto plus jedan.

Ukoliko kandidat ne dobije potreban broj glasova, države članice moraju da predlože drugog kandidata, i to u roku od mjesec dana.

Negativna ocjena može navesti kandidate da se povuku iz procesa, kao što se već dešavalo.

Poslije izbora 2019. godine, Evropski parlament je odbio dvije kandidature za evropske komesare i tada su evroposlanici tražili od predsjednice Evropske komisije Fon der Lajen da izađe sa novim imenima.

Lista budućih komesara i predloženi porfelji:

Magnus Brunner – Unutrašnji poslovi i migracije

Država: Austrija

Prethodna funkcija: Ministar finansija

Hadja Lahbib – Humanitarna pomoć i upravljanje krizama

Država: Belgija

Prethodna funkcija: Ministarka inostranih poslova

Ekaterina Zaharieva – Startapovi, istraživanje i inovacije

Država: Bugarska

Prethodna funkcija: Evropska zastupnica

Dubravka Šuica – Mediteran (drugi mandat u Evropskoj komisiji)

Država: Hrvatska

Prethodna funkcija: Evropska komesarka za demokratiju i demografiju

Costas Cadis – Ribarstvo i okeani

Država: Kipar

Prethodna funkcija: Ministar za zdravlje, obrazovanje i kulturu, poljoprivrede i životne sredine

Jozef Sikela – Međunarodna partnerstva

Država: Češka Republika

Prethodna funkcija: Ministar industrije i trgovine

Dan Jørgensen – Stanovanje

Država: Danska

Prethodna funkcija: Ministar za razvojnu saradnju i globalnu klimatsku politiku

Kaja Kallas – Visoka predstavnica za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost

Država: Estonia

Prethodna funkcija: Premijerka Estonije

Henna Virkkunen -Izvršna potpredsjednica za tehnološki suverenitet, bezbjednost i demokratiju

Država: Finska

Prethodna funkcija: Zastupnica u Evropskom parlamentu

Stephane Sejourne – Izvršni potpredsjednik za prosperitet i industrijsku strategiju

Država: Francuska

Prethodna funkcija: Ministar inostranih poslova

Ursula gon der Lajen – Predsjednica EK (drugi mandat)

Država: Njemačka

Prethodna funkcija: Predsjednica Evropske komisije

Apostolos Tzitzikostas – Održivi transport i turizam

Država: Grčka

Prethodna funkcija: Guverner Centralne Makeodnije

Olivér Várhelyi – Zdravlje i dobrobit životinja (drugi mandat)

Država: Mađarska

Prethodna funkcija: Evropski komesar za susjedstvo i proširenje

Michael McGrath (Majkl MkGrat) – Demokratija, pravda i vladavina prava

Država: Irska

Prethodna funkcija: Ministar finansija

Raffaele Fito – Izvršni potpredsjednik za koheziju i reforme

Država: Italija

Prethodna funkcija: Ministar za Evropu

Valdis Dombrovskis – Ekonomija i produktivnost, implementacija i pojednostavljenje (treći mandat)

Država: Letonija

Prethodna funkcija: Izvršni potpredsjednik Evropske komisije za privredu koja radi za ljude/Evropski komesar za trgovinu

Andrius Kubilius – Odbrana

Država: Litvanija

Prethodna funkcija: Zastupnik u Evropskom parlamentu

Christophe Hansen – Poljoprivreda i hrana

Država: Luksemburg

Prethodna funkcija: Evropski zastupnik

Glenn Micallef – Međugeneracijska pravednost, omladina, kultura i sport

Država: Malta

Prethodna funkcija: Savetnik za EU premijera Malte

Wopke Hoekstra – Klima (drugi mandat u EK)

Država: Holandija

Prethodna funkcija: Evropski komesar za klimatske akcije

Piotr Serafin – Budžet

Država: Poljska

Prethodna funkcija: Poljski ambasador pri EU

Maria Luís Albuquerque – Finansijske usluge

Država: Portugal

Prethodna funkcija: Članica nadzornog odbora Morgan Stanley Europe i savjetodavnih odbora nekoliko portgalskih univerziteta

Roxana Minzatu – Izvršna potpredsjednica za ljudske resurse, vještine i spremnost

Država: Rumunija

Prethodna funicija: Evropska zastupnica

Maroš Šefčovič -Trgovinska i ekonomska bezbjednost (peti mandat)

Država: Slovačka

Prethodna funkcija: Izvršni potpredsjednik Evropske komisije za Evropski zeleni dogovor/evropski komesar za međuinstitucionalne odnose

Marta Kos – Proširenje EU

Država: Slovenija

Prethodna funkcija: Bivša ambasadorka Slovenije u Njemačkoj i Švajcarskoj

Teresa Ribera – Izvršna potpredsjednca za čistu, pravednu i konkurentnu tranziciju

Država: Španija

Prethodna funkcija: Vicepremijerka Španije i ministarka za ekološku tranziciju

Jesika Roswall – Životna sredina, otpornost na vodu i konkurentna kružna ekonomija

Država: Švedska

Prethodna funkcija: Ministarka za EU pitanja

(RSE)