Veče u slavu budvanskog glumca Bogoboja Rucovića na festivalu Ćirilicom

Pretposljednjeg dana avgusta biće upriličeno veče u slavu budvanskog glumca Bogoboja Rucovića (1869 – 1912), barda beogradskog glumišta, iz sela Podostrog kod Budve. Tim povodom glavna gradska arhitektica Jelena Lazić predstaviće projekat kojim Opština Budva ima namjeru da otkupi njegovu rodnu kuću koja bi bila namijenjena za ustanove kulture grada. Pored nje na večeri o Bogoboju Rucoviću, autentičnom glumcu, u petak, 30. avgusta od 21 sat, govoriće prof. dr Nebojša Romčević koji je napisao dramu o Bogoboju Rucoviću (Ogovaranje), zatim univerzitetski prof. Darko Antović i to veče je uvod u 31. avgust kada će biti premijerno izvedena pozorišna predstava o Bogoboju Rucoviću pod nazivom Pogovor a u produkciji JU Narodna biblioteka Budve, Narodnog pozorišta iz Niša i Beo arta. Predstava je rađena po djelu Nebojše Romčevića.

Jedan od naših najvećih, najdominantnijih i najautentičnijih pozorišnih glumaca je svakako Bogoboj Rucović. Rođen je kao najmlađe, sedmo po redu dijete uglednog mainskog i budvanskog sveštenika i potonjeg prote kotorskog, sestrića vladarske kuće Petrovića Gavrila – Gaša Rucovića (1826 – 1902). Bogobojeva majka je bila Marijeta Ćelović (porijeklom iz Risna), rođena sestra Sofije Ćelović, supruge poznatog budvanskog književnika Stefana Mitrova LJubiše.

Prije Bogoboja, rođena su dva njegova brata – Jovan (umro 1860. godine) i Mladen (umro 1861. godine), kao i četiri sestre – Bosiljka (koja se takođe bavila glumom u pozorišnom društvu „Bokelj“ u Kotoru), Olga, Persida i Olimpija.

Po završetku gimnazijskog školovanja, u jesen 1890. godine upisuje studije prava u Beču. Pošto nije odslužio vojni rok, po nalogu austrijskih vlasti vraćen je u Kotor, gdje je regrutovan. Vojnu obavezu je služio iznad Kotora, na granici prema Crnoj Gori. Sazdan od buntovničkog duha, iskoristio je prvu priliku da pobjegne na Cetinje. Tu je počeo da se bavi pedagogijom kao profesor Cetinjske gimnazije. Osim toga, sarađivao je i objavljivao tekstove u „Glasu Crnogorca“. Tako je Bogoboj Rucović autor natpisa, koji će u ovom listu biti prenijet u tri nastavka, a u kome će opisati doživljaje saputnika poznatog italijanskog botaničara Antonia Baldačija prilikom obilaska Crne Gore. Knjaz Nikola je bio izložen snažnom pritisku austrijskih vlasti da bjegunca Rucovića izruči matičnoj državi. Da bi razriješio to otvoreno pitanje knjaz je Bogoboju dao nešto novca i predložio mu da se skloni u Srbiju.

U Beogradu studira prava na Velikoj školi. U dvije godine studija daje nekoliko ispita, ali vrijeme najrađe provodi u pozorištu. Od 1892. godine isključivo se posvjećuje teatru kada stupa u putujuće pozorište Nikole Simića, koje je gostovalo po Srbiji i izvan. Nakon toga, kratko je angažovan u pozorišnoj družini Mihaila Dimića. Svoju glumačku karijeru nastavlja u Niškom pozorištu „Sinđelić“ (1893 – 1896), u kojem dobija prve veće uloge i skreće pažnju na sebe.

Ostarjelog prota Gavrila, nosioca visokog Danilovog ordena, odlazak mezimca sina u „komedijaše“ je veoma teško pogodilo. Tu se međutim ništa više nije moglo promijeniti, jer je Bogoboj duboko zakoračio u glumačke vode i boemski život.

Kao član Niškog pozorišta 1893. godine ženi se sa poznatom glumicom Katarinom-Katicom Popović, koja je ranije bila udata za glumca Petra Šarčevića. U oktobru 1897. godine, dobio je angažman u Narodnom pozorištu u Beogradu.

Pravi početak Rucovićeve slave i velikih ostvarenja jeste uloga poručnika Rajfa Rajflingena u njemačkoj komediji „Rat u miru“ Mozera i Šentana. Mnoge uloge i predstave su potvrdile Bogobojev ogromni glumački potencijal i talenat. Iz njih se vidjelo da je povjerene uloge studirao do najsitnijih detalja, kako bi na pozorišnoj sceni bio što izražajniji i sugestivniji.

Pošto je težio ličnoj slobodi i častoljubivosti, Bogoboj Rucović se u jednom trenutku vraća u Kotor, gdje se prijavljuje austrijskim vlastima. Kao vojni bjegunac osuđen je na zatvorsku kaznu. U zadarskom zatvoru proveo je samo tri mjeseca. Kada se konačno „odužio“ austrijskim vlastima, ponovo se vraća u Srbiju, odnosno u Narodno pozorište u Beogradu. Nestalne i pustolovne prirode, nekoliko puta je izlazio i opet se vraćao u ovo pozorište. U periodu od 1899. do 1900. godine angažuje se u Niškom pozorištu „Sinđelić“, da bi se ponovo vratio u Narodno pozorište. Od 1910. vodi sopstveno pozorište, sa kojim u Beogradu daje predstave kod kafane „Bulevar“. U septembru 1910. godine ponovo se vraća u Narodno pozorište, gdje mu je jedino i bilo pravo mjesto.

U svojoj relativno kratkoj glumačkoj karijeri, na pozorišnoj sceni je ostvario vrhunske uloge tumačeći na maestralan način brojne likove. S tim u vezi treba reći da je predstava „Hamlet“, u kojoj je Rucović igrao glavnu ulogu, smatrana za jednu od najboljih koje su, početkom prošlog vijeka, viđene na beogradskoj pozornici.

Osim glumom, Bogoboj Rucović se u sopstvenom teatru uspješno bavio režijom pozorišnih predstava („Sodom“, „Čast“, „Jadni Pjero“, „Lucifer“, „Videlo“ i dr.). NJegove režije ostale su upamćene kao primjer visokog stvaralačkog dometa, kao i rafiniranog i modernističkog izraza, budući da se protivio svim stereotipima i ograničenjima u pozorišnom životu. U tim Bogobojevim predstavama su igrali mnogi poznati beogradski glumci, kao što su Čiča Ilija Stanojević, Dimitrije Ginić, Olga Ilić, Desanka Đorđević, Leposava Nišlić i dr.

Kao što je poznato, Rucović je dosta prevodio sa francuskog i italijanskog jezika, i to lijepim „scenskim“ jezikom. Spisak njegovih prevoda pozorišnih komada je veoma.

Svakako, u skiciranju portreta velikog glumca Bogoboja Rucovića nezaobilazan je njegov boemski i emotivni život. Sa sobom je u Beograd i Srbiju donio zvuke Mediterana i nemir morske pučine. Kada nije nastupao na pozorišnoj sceni, slobodno vrijeme je, praveći razne skandale, najčešće provodio po poznatim beogradskim boemskim kafanama i u društvu lijepih i zanosnih žena. Voljele su ga najljepše glumice i žene tog doba, poput Katarine Popović, Olge Ilić, Marije Taborske i drugih. Štoviše, po beogradskim kuloarima šaptalo se i o njegovoj vezi sa Dragom Mašin.

Prema nekim izvorima, za velika glumačka ostvarenja kralj Petar Karađorđević ga je 1905. godine odlikovao ordenom Svetog Save. Tako je Bogoboj Rucović jedan od rijetkih pozorišnih glumaca koji je dobio ovo visoko državno odlikovanje.

U znak sjećanja i poštovanja, zahvalni Beograd je jednu ulicu posvetio Bogoboju Rucoviću.