Iliri su se „utopili“ u Slovene, Albanci su na Balkan došli mnogo kasnije

Preimenovanja srpskog etnosa bilo je više: jedna su stara, reklo bi se prirodna, dok su druga nova, iz projekata duboke države tj. internacionalne mafije kao kovača lažnih nacija. Ali, srpski jezik i srpski narod neraščlanjivo su jedinstvo identiteta. Ovo, govoreći o preimenovanju naroda, za „Novosti“ kaže dr Radmilo N. Marojević, profesor Katedre za slavistiku Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Ovakav stav, kako kaže, proistekao je iz višedecenijskih istraživanja koje je radio i nastavlja:

– Našavši utočište u srednjem Podunavlju među Slovenima, protoSrbi su svom indoiranskom imenu Srbi dodali odredbu Sloveno. Seleći se na sjever oslovenjeni Srbi u nekim slučajevima koriste staro i uže ime (lužički Srbi), u drugim novo ime šireg značenja (novgorodski Sloveni). S druge strane, iz zapadne, perspektive romansko-germanske civilizacije po definiciji Nikolaja Trubeckog, na SlovenoSrbe se prenosi etničko ime Iliri, ime žitelja antičkog Ilirika koji su se stopili sa Slovenima (tačnije: utopili se u Slovene)“. Mogli bismo reći: utopili su se u Srbe, ali su SlovenoSrbi bili tada samo dio još jedinstvenog, ali dijalekatski razuđenog slovenskog jezika/naroda – kaže prof. Marojević.

Naš sagovornik podsjeća da je prapostojbina svih Slovena bilo srednje Podunavlje, na Dunavu i njegovim pritokama, od srpske Velike Morave do češke Morave, kako je lingvističkom analizom potvrdio Oleg Trubačov, koji dodaje: a najvjerovatnije i prapostojbina Indoevropljana.

– Odatle su se Sloveni nesmetano širili na jug (na njihovu teritoriju doselili su se Grci iz Male Azije), kretali su se na sjever i sjeveroistok, gdje dolaze u kontakt s narodima indoiranske grupe indoevropskih naroda, od kojih su pozajmili i imenicu Bog, i u značenju „božanstvo“ i u značenju „bogatstvo“. ProtoSrbi su unijeli u novu slovensku zajednicu ne samo imenicu Bog, nego su donijeli i svoj specifični, i unikalni, panteon u kome su bili i plemenski bogovi. S primanjem hrišćanstva, a hrišćanstvo su protoSrbi usvojili vrlo rano, kad i dalji i bliži susjedi (Jermeni i Gruzini), ti drevni Srbi dan poklonjenja svome plemenskom bogu poistovjetili su s najbližim hrišćanskim svecem (a to i jeste slava kao etnička karakteristika Srba koju ne znaju drugi slovenski narodi, a ni druge poznate etničke zajednice). I neke druge elemente kulturne tradicije, kao što je nalaganje badnjaka, ti drevni Srbi saobrazili su hrišćanstvu – ističe Marojević.

SAČUVALI NAJMELODIČNIJI JEZIK

SačuvaIi su Srbi iz prapostojbine svojih očeva i djedova i najmelodičniji akcenatski sistem, koji su u novoj domovini, u srodnom, slovenskom jeziku, još i usavršili. U tom pogledu današnji srpski jezik je najarhaičniji i najmelodičniji ne samo slovenski nego i indoevropski jezik. Nema mu premca ni u Evropi ni u Aziji. Najbolje su Srbi sačuvali i praslovenski (i praindoevropski) epski stih, asimetrični deseterac, a i lirski stih, jedanaesterac. Čuvaju i gusle dok su drugi preuzimali riječ, ali ne i instrument – podseća prof. Radmilo Marojević.

Dodaje i da su protoSrbi imali, a imaju ga i savremeni Srbi u tradiciji, unikalni etički kodeks poznat u nauci kao „stid Asanaginice“:

– Asan-agina ljubovca po tom kodeksu, dakle od stida, ne može da posjeti ranjenog muža (ali to Asan-aga, koji nije bio etnički Srbin, nije razumio). Žena ne može da žali muža pa ni da mu na grob ide (u Ljubišinoj pripovjesti „Gorde ili Kako Crnogorka ljubi“ snaha moli svekra da joj sina ne sahranjuje na istom mjestu gdje i muža kako bi sinovlji grob mogla obilaziti). Žena ne zove muža po imenu niti mu se obraća (kaže za njega On, a muž za nju Ona). Pradjed Milorada Simića mora da skače kroz prozor da ga otac ne bi zatekao s ženom u sobi gdje su se nešto dogovarali. Dok su te etičke koncepte čuvali, Srbi nisu znali za Edipov i

Elektrin kompleks, pa ni za incest.

Na pitanje gdje je bilo matično stanište protoSrba, ko su im bili prvi susjedi, profesor odgovara da su im sjeveroistočni susjedi kao srodni narod bili Jasi.

– Prije četiri decenije, u moskovskom naučnom časopisu „Timologi“ za 1981, korigovao sam ruske istoričare jezika, koji su smatrali da je oblik Jasinja u staroruskim ljetopisima patronim, ime po ocu u značenju „Jasijeva kći“, dokazavši da je to ženski etnonim, ime pripadnice naroda Jasi, stanovnika drevne Alanije, savremenih Osetina. Sjeverna Osetija je u sastavu Ruske Federacije, dok je Južna Osetija bila administrativno u Gruziji, sve dok je Rusi nisu oslobodili od pokušaja genocida. U Osetiji je boravio Zoran Kostić, pjesnik, danas vodeći znalac i prevodilac ruske poezije. On svjedoči da su potpuno istovjetni pogrebni, udadbeno-ženidbeni i drugi običaji Osetina i Srba u Crnoj Gori i Hercegovini – naglašava Marojević.

On ukazuje da su jugozapadni susjedi protoSrba kao srodni narod bili današnji Lazi.

JUNAČKI GINULI I POBJEĐIVALI

Koje značenje ima etnonim indoiranskog porijekla Srbi?

– Mada je Oleg Trubačov, vodeći etimolog epohe, o imenima slovenskih naroda pisao u svojim radovima, postavio sam mu ovo pitanje. On mi je, uz izvjesno snebivanje, odgovorio: „Golovorez, tj. ‘oni koji odsjecaju glave'“. Mjesta snebivanju nema ako se zna da je Francuz Giljoten izumio giljotinu kao oblik „humanog“ izvršenja smrtne kazne. Srbi nisu mučili svoje protivnike nego su junački ginuli i junački pobjeđivali donoseći turske glave kao ratni trofej. Sa značenjem etnonima Srbi vezana je i semantička komponenta „oni koji jednim zamahom mača mogu odsjeći glavu, i volu oraćemu ako treba“. Za to je bila potrebna izuzetna snaga u ruci, po kojoj se sa Srbima niko nije mogao mjeriti – zaključuje Marojević.

– O njima nam znalački saopštava u svojim reportažama Boris Subašić iz „Večernjih novosti“. Treba reći da su dalji susedi Jasa, Srba i Laza, tj. ove grane indoiranskih naroda, bili samo Jermeni kao indoevropski narod. Na tu teritoriju su rano došli Gruzini, koji su se uklinili među te narode, a mnogo kasnije Turci. Tamo su živjeli i preci današnjih Albanaca, u kavkaskoj Albaniji, sve dok nisu dovedeni na Siciliju, gdje su, po definiciji Trubeckog, bili napola romanizovani, zatim su preseljeni na Balkan, u malu enklavu Arbana, jugoistočno od Prokletija, koju su Srbi metatezom likvida preokrenuli u Rabana, pa je pod tim imenom i sačuvana kao makrotoponim, i kao nova naseobina toga indoevropskog naroda. Sva susjedna mjesta bila su srpska odnosno slovenska, arbanizovana su nasiljem i metodom čopora.