Koje su države sankcionisale izraelske doseljenike – i koliko to uopšte znači?

Pogledajmo posljednja dešavanja i kako stoji situacija.

Koje su sankcije Australije?

Ministarka vanjskih poslova Peni Vong (Penny Wong) objavila je u prošlog četvrtka da je sedam izraelskih doseljenika i Hiltop Jut (Hilltop Youth), ekstremističku doseljeničku grupu poznatu po postavljanju novih ilegalnih ispostava na Zapadnoj obali, australska Vlada stavila na crnu listu.

“Pojedinci koji su danas sankcionisani bili su uključeni u nasilne napade na Palestince. To uključuje premlaćivanja, seksualno zlostavljanje i mučenje Palestinaca što je rezultiralo ozbiljnim povredama, a u nekim slučajevima i smrću. Subjekat koji je sankcioniran je grupa mladih koja je odgovorna za poticanje i činjenje nasilja nad palestinskim zajednicama”, rekla je Vong.

Australija je pozvala Izrael da počinitelje doseljeničkog nasilja pozove na odgovornost i prekine tekuće aktivnosti naseljavanja, istovremeno tvrdeći da izraelska naselja na okupiranoj palestinskoj teritoriji smatra “ilegalnim prema međunarodnom pravu i značajnom preprekom miru”.

Izrael, koji diplomatskim kanalima već mjesecima komunicira sa Australijom o ovom pitanju, zasad je reagirao oprezno, te je samo poručio preko svoje ambasade u Kanberi da će “raditi na privođenju umiješane ekstremne manjine pred lice pravde”.

Koje su još države uvele sankcije?

Nasilje na okupiranom području toliko je rašireno i eskalira da su neki od najbližih izraelskih saveznika takođe uveli sankcije – iako u ograničenom opsegu.

U februaru je administracija predsjednika Sjedinjenih Američkih Država Džoa Bajdena stavila na crnu listu četvoricu izraelskih doseljenika zbog njihove uloge u napadima na Palestince i izraelske aktiviste, što znači zamrzavanje svake potencijalne imovine locirae u SAD-u.

Vašington je 11. jula sankcionisao još tri izraelska doseljenika i četiri ilegalne ispostave uz nasilnu krovnu organizaciju doseljenika.

Evropska unija pridružila se nekoliko dana kasnije, odobrivši “restriktivne mjere” protiv pet osoba i tri entiteta odgovornih za “ozbiljna i sistematska kršenja ljudskih prava  Palestinaca na Zapadnoj obali”. Sankcijama se zamrzavaju sredstva, blokiraju doznake sredstava ili ekonomskih resursa i nameće se zabrana putovanja u 27-člani blok.

Velika Britanija, Francuska, Japan i Kanada takođe su nametnule slične ograničene sankcije određenom broju doseljenika i subjekata koji ih organiziraju, ali nisu proširile sankcije na političare i Vladine organizacije koji ih naoružavaju i mobiliziraju.

Jesu li podržali ukidanje svih ilegalnih naselja?

Aktivnosti izraelskih naselja i nasilje nad Palestincima na okupiranom području dugo su u suprotnosti s međunarodnim pravom, nečim što je posebno uvriježeno nakon presude ICJ-a 19. jula.

Vijeće od 15 sudija najvišeg suda Ujedinjenih naroda navelo je kako je Izrael učestvovo u širokom rasponu aktivnosti koje krše međunarodno pravo, uključujući izgradnju i širenje naselja na okupiranoj Zapadnoj obali i Istočnom Jerusalimu, korištenje prirodnih resursa na palestinskoj zemlji i aneksiju palestinske zemlje.

Kritičari izraelskih zapadnih saveznika rekli su da nisu upotrijebili praktički nikakva sredstva koja su im bila na raspolaganju – uključujući šire sankcije, trgovinske kazne ili embargo na oružje – kako bi pojačali pritisak na najekstremniju desničarsku izraelsku Vladu u istoriji, koja daleko više okupirane teritorije proglašava izraelskom državnom zemljom od prethodnih uprava.

Sjedinjene Američke Države, najvjerniji saveznik Izraela, u februaru su preokrenule prethodnu politiku rekavši da su izraelska naselja “nedosljedna međunarodnom pravu”, ali se i dalje protive mišljenju ICJ-a prema kojem su naselja bila nezakonita.

“Zabrinuti smo da će širina mišljenja suda zakomplicirati napore za rješavanje sukoba i postizanje hitno potrebnog pravednog i trajnog mira s dvjema državama koje žive jedna uz drugu u miru i bezbjednosti”, saopćio je američki Stejt Department.

Jesu li sankcije obuzdale nasilje ili zaustavile naseljavanje?

Ograničene sankcije i blaga retorika nisu učinili ništa da odvrate izraelsku Vladu ili doseljenike koji napadaju Palestince i otimaju zemlju brzinom bez presedana od početka rata u Gazi, u kojem je ubijeno više od 39.000 Palestinaca.

Od početka rata 7. oktobra najmanje 563 Palestinca također su ubijena na okupiranoj Zapadnoj obali, uglavnom od strane izraelskih vojnika, prema podacima Ujedinjenih naroda.

U to vrijeme desila su se najmanje 1.143 napada izraelskih doseljenika na Palestince koji su rezultirali žrtvama ili štetom na palestinskoj imovini, objavio je UN.

Izraelske vlasti su srušile, zapečatile, zaplijenile ili prisilile na rušenje 1.247 palestinskih građevina širom Zapadne obale od početka rata, od čega su 39 posto (481 građevina) bile naseljene kuće, prema podacima UN-a. Najmanje 2.836 ljudi, uključujući 1.245 djece, raseljeno je.

Izrael je 2. jula objavio da oduzima 12,7 kvadratnih kilometara palestinske zemlje u dolini Jordana, što je najveća pojedinačna zapljena u više od 30 godina. Sveukupno, Izrael je 2024. nezakonito zauzeo 23,7 kvadratnih kilometara palestinske zemlje na okupiranoj Zapadnoj obali – to je više od zemlje koju je preuzeo u proteklih 20 godina ukupno.

Izraelski ministar finansija Bezalel Smotrič (Smotrich) i ministar nacionalne sigurnosti Itamar Ben-Gvir, dvojica krajnje desničarskih ministara koji predvode napade za otimanje zemljišta na okupiranoj Zapadnoj obali i saveznici su nasilnih doseljenika, odbacili su izvještaje da Bajdenova administracija razmatra da ih sankcionira.

Oba zvaničnika, koji se također protive prekidu vatre u Gazi, obećali su spriječiti formiranje suverene palestinske države. Ben-Gvir je prošle sedmice zaprijetio da će odgovoriti “potpunim raspuštanjem palestinske vlasti, uključujući sve njene institucije i privredu” ako SAD uvede sankcije zvaničnicima izraelske Vlade.