Javni dug Crne Gore 4,5 milijardi evra

Ukupan javni dug Crne Gore, na dan 30.jun iznosio je 4,54 milijardi evra, odnosno 62,37 odsto BDP-a, pokazuju podaci Ministarstva finansija.

“Uzimajući u obzir depozite Ministarstva finansija (uključujući i 38.477 unci zlata) neto javni dug Crne Gore iznosio je 3,906 milijardi eura, odnosno 53,67 odsto BDP-a”, navodi se u informaciji Ministarstva finansija.

Ukupan državni dug (bez depozita), iznosio je 4,478 milijardi evra ili 61,51 odsto BDP-a

“Uzimajući u obzir depozite, ukupan neto državni dug iznosio je 3,844 milijardi evra ili 52,81 odsto BDP-a”, navodi se u informaciji.

Prema podacima Ministarstva finansija, dug lokalne samouprave iznosio je 62,42 miliona evra, odnosno 0,86 odsto BDP-a.

“Depoziti su iznosili 633,56 miliona evra, uključujući 38.447 unci zlata (čija je vrijednost 83,78 miliona evra) ili 8,70 odsto BDP-a”, dodaje se.

U informaciji se navodi da je nakon povećanja javnog duga u prvom kvartalu 2024. godine, primarno usljed realizacije emisije obveznica na međunarodnom tržištu, u iznosu od 687,762 miliona evra, tokom drugog kvartala došlo do smanjenja javnog duga, u odnosu na 31.marta 2024. godine za 193,84 miliona eura, primarno kao rezultat redovne otplate duga.

“Naime, u drugom kvartalu 2024. godine, izvršena je otplata državnog duga po osnovu glavnice, u ukupnom iznosu od 206,27 miliona evra, od čega se 132,73 miliona evra odnosilo na otplatu duga rezidentima, dok je otplata duga nerezidentima iznosila 73,54 miliona evra. U istom periodu otplaćena je i kamata u iznosu od 45,07 miliona evra, od čega je otplata domaće kamate iznosila 9,51 miliona evra, dok je otplata ino kamate iznosila 35,56 miliona evra”, objašnjava se u informaciji.

Osim redovne otplate duga na vrijednost duga utiču i povlačenja kreditnih sredstava iz ugovora o kreditu za projekte čija je realizacija u toku.

“Naime, po osnovu ugovora o kreditu, koji su zaključeni u ranijem periodu sa međunarodnim finansijskim institucijama (Svjetska banka i njene afilijacije – IBRD, IDA, zatim Pariski klub, EIB, EBRD, CEB, Evropska komisija, KfW i IFAD), za realizaciju projekata u oblasti komunalnih djelatnosti, energetske efikasnosti, unapređenja putne infrastrukture i slično, u toku drugog kvartala 2024. godine povučeno je oko 7,79, miliona evra, gdje je najveće povlačenje bilo za projekat „Trgovinske i transportne olakšice“ kod IBRD banke u iznosu od 1,00 milion eura, kao i za projekat „Energetska efikasnost u javnim zgradama III“ u iznosu od 1,92 miliona evra”, navodi se.

Spoljni dug

Ministarstvo finansija emitovalo je međunarodne obveznice u vrijednosti od 750 miliona dolara, sa rokom dospjeća od sedam godina i kamatnom stopom od 7,25 odsto godišnje. Nakon konverzije u evre, u skladu sa realizovanim hedžing aranžmanom, vrijednost ovog zaduženja iznosi 687,76 miliona evra sa izvedenom eurskom kamatnom stopom od 5,88 odsto.

“Ukupan spoljni dug Crne Gore iznosio je 4,091 milijardi evra, odnosno 56,21 odsto BDP-a, što je za 65,33 miliona evra manje u odnosu na 31. mart 2024. godine. Smanjenje spoljnjeng duga, tokom drugog kvartala je posljedica redovne otplate spoljnjeg duga”, navodi se.

Tokom drugog kvartala 2024. godine Ministarstvo finansija je zaključilo dva nova kreditna aranžmana sa ino kreditorima za realizaciju različitih razvojnih projekata.

Sklopljen je ugovor o kreditu sa Evropskom investicinom bankom (EIB) za finansiranje Projekta Unapređenje crnogorske željeznice u iznosu od 40 miliona eura, sa rokom dospijeća od 15 godina i kamatnom stopom koja će se odrediti u trenutku povlačenja.

“Ukupan iznos projekta, koji će realizovati Željeznička infrastruktura Crne Gore, procijenjen je na 80 miliona evra od čega je 35,5 miliona evra dodijeljeno kao grant u okviru Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF), dok je iznos od 40 miliona evra Crna Gora je obezbijedila kroz kreditni aranžman EIB-om”, podsjeća se u informaciji.

Takođe sklopljen je ugovor o kreditu sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD) za potrebe finansiranja Projekta rekonstrukcije javnih zdravstvenih ustanova Kliničkog centra Crne Gore, Opšte bolnice Bijelo Polje i Opšte bolnice Cetinje, u iznosu od 12 miliona evra, a u cilju unapređenja energetske efikasnosti pomenutih objekata.  Rok dospijeća kredita je 15 godina, sa kamatnom stopom 6 mjesečni EURIBOR + jedan odsto.

“Imajući u vidu da se su pomenuti aranžmani tek zaključeni, a projektne aktivnosti još uvijek nisu započete, isti nisu imali uticaja na stanje državnog duga u drugom kvartalu”, ukazuje Ministarstvo.

Unutrašnji dug

Unutrašnji dug Crne Gore iznosio je 386,70 miliona evra, odnosno 5,31 odsto BDP-a, što je za 124,59 miliona eura manje u odnosu na 31.03. 2024. godine.

“Pored činjenice da u toku drugog kvartala nije bilo zaključivanja novih kreditnih aranžama na domaćem tržištu, smanjenje unutrašnjeg duga, je rezultat redovne otplate, koja se u najvećem dijelu odnosi na otplatu domaćih obveznica iz 2019. godine u iznosu od 92,44 miliona evra, kao i na otplatu rata po osnovu ranije zaključenih kreditnih aranžmana”, navodi se.

Ako posmatramo strukturu državnog duga u pogledu učešća spoljnjeg i unutrašnjeg duga, iz Ministarstva navode da spoljnji dug dominira sa učešćem od 91,36 odsto, dok se 8,64 odsto državnog duga odnosi na domaći dug.

“Zahvaljujući hedžing aranžmanu za kredit sa kineskom Exim bankom za izgradnju prve dionice autoputa Bar-Boljare, koji je zaključen u prvom kvartalu 2024. godine, Crna Gora je unaprijedila valutnu strukturu državnog duga na način što je većina duga efektivno konvertovana u eure, čime je država postigla veću predvidljivost i kontrolu nad svojim finansijskim obavezama”, navodi se.

Kada se govori o kamatnoj strukturi državnog duga, iz Ministarstva navode da u ukupnom državnom dugu preovladava zaduženje sa fiksnom kamatnom stopom (83,98 odsto) i sa toga aspekta portfolio duga je stabilan.

Stanje duga po osnovu državnih garancija izdatim domaćim i ino kreditorima iznosi 136,01 miliona evra, što predstavlja 1,87 odsto BDP-a.

“Stanje duga po osnovu garancija izdatih domaćim kreditorima na kraju drugog kvartala 2024. godine iznosi 18,68 miliona eura ili 0,26% BDP-a, dok stanje duga po osnovu garancijama izdatim ino kreditorima iznosi 117,34 miliona evra ili 1,61 odsto BDP-a”, dodaje se u informaciji.

Iz Ministarstva navode da su domaće garancije uglavnom izdate u cilju podrške kompanijama za realizaciju kapitalnih projekata, za restrukturiranje i kao podrška realizaciji sanacionih planova lokalnih samouprava, a spoljne za implementaciju raznih infrastrukturnih projekata, obezbjeđenje podrške razvoju malih i srednjih preduzeća, kao i u cilju podrške za restrukturiranje željezničke infrastrukture, modernizaciju aerodroma i energetskog sistema.

Osim kreditnih aranžmana, u drugom kvartalu 2024. godine Ministarstvo finansija je zaključilo dva ugovora o garanciji.

Zaključen je ugovor o garanciji za kreditni aranžman između Željezničkog prevoza Crne Gore Podgorica (ŽPCG) i Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), za Projekat finansiranja nabavke novih vozova koji bi se koristili u lokalnom prevozu putnika.

“Ugovorena vrijednost kredita iznosi 30 miliona evra sa rokom otplate od 15 godina, uz kamatnu stopu šestomjesečni mjesečni EURIBOR +1 odsto. Državna garancija je izdata na puni iznos kreditnog zaduženja”, podsjećaju.

Zaključen je i ugovor o garanciji za kreditni aranžman između Montecargo AD Podgorica i Crnogorske komercijalne banke Podgorica, za Projekat finansiranja investicionih popravki voznih sredstava (lokomotiva i vagona).

“Riječ je o kreditu u vrijednosti od 3,00 miliona eura, sa periodom otplate od 72 mjeseca i fiksnom kamatnom stopom od 5,5 odsto godišnje. Državna garancija je izdata na 80 odsto iznosa kreditnog zaduženja”, navodi se.

(Cdm)