Hoće li Marin le Pen uspjeti da preokrene politički kurs zemlje?

Danas se održava drugi krug vanrednih parlamentarnih izbora u Francuskoj, a glavna borba odvijaće se kako stvari stoje između ljevice i desnice, dok je Makronova centristička stranka „Zajedno“ na trećoj poziciji.

Krajnje desničarsko Nacionalno okupljanje (RN) i njegovi saveznici vode nakon prvog kruga izbora sa osvojenih oko 34 odsto glasova, ljevičarska koalicija Novi narodni front osvojila je 29 odsto glasova, a centristička koalicija Zajedno, kojoj pripada i stranka „Preporod“, francuskog predsjednika Emanuela Makrona, zauzela je treće mjesto.

Već sada se procjenjuje da bi „Nacionalno okupljanje“ moglo da osvoji čak i 280 mandata, a poznato je da je 289 mandata minimum za formiranje nove vlade Francuske, od ukupno 577 mjesta u Donjem domu francuskog parlamenta.

Kao što je poznato, izbori su već počeli u određenim djelovima Francuske, tačnije u njenim prekookeanskim teritorijama koje još uvijek nisu stekle nezavisnost od metropole.

Naime, francuski glasači iz prekomorskih teritorija i inostranstva izašli su da glasaju u drugom krugu parlamentarnih izbora.

Drugi krug glasanja uveliko se odvija na prekomorskim teritorijama poput Sjevernog Atlantika, Sen-Pjer-e-Mikelona, Kariba, Nove Kaledonije, Južnog Pacifika i Indijskog okeana. Takođe, glasali su i Francuzi koji žive u inostranstvu, prenijeli su francuski mediji.

Prve procjene rezultata očekuju se po zatvaranju birališta u 20 sati po lokalnom vremenu, dok bi prvi zvanični rezultati mogli da stignu kasno u nedelju uveče ili ponedjeljak ujutru.

Projekcije pred drugi krug izbora predviđaju da bi Nacionalno okupljanje Marin Le Pen moglo osvojiti najviše mjesta u parlamentu, ali ne i apsolutnu većinu od 289 mjesta.

U prvom krugu, antimigrantska partija „Nacionalno okupljanje“ Marin Le Pen izašla je kao pobjednik, dok se koalicija lijevog centra, ekstremne ljevice i ekoloških stranaka našla na drugom mjestu. Centristička koalicija predsjednika Emanuela Makrona zauzela je tek treću poziciju.

Predsjednik Emanuel Makron je raspisao vanredne izbore nakon što je „Nacionalno okupljanje“ dobilo najviše glasova francuskih birača na izborima za Evropski parlament prošlog mjeseca.

Makron je izjavio da se neće povući i da će ostati na funkciji do kraja mandata 2027. godine, ali se očekuje da će biti oslabljen bez obzira na ishod izbora i vjerovatno će Francuska ući u period „kohabitacije“, jer će na vlasti biti predsjednik čija stranka je potučena na izborima, a premijer bi vrlo lako mogao da bude Žordan Bardela iz „Nacionalnog okupljanja“.

Ovi izbori mogu imati značajan uticaj na politički pejzaž Francuske i Evrope u narednom periodu.

Birači će danas širom Francuske i prekomorskih teritorija glasati za 501 od 577 mjesta u Nacionalnoj skupštini, donjem i najvažnijem domu francuskog parlamenta. Preostalih 76 mjesta već je osvojeno u prvom krugu glasanja.

Tokom sedmice između dva kruga izbora, stotine centrističkih i kandidata ljevice povuklo se iz trke kako bi povećali šanse svojih umjerenih rivala i pokušali da spriječe pobjedu kandidata RN.

Prema rezultatima ispitivanja javnog mnjenja, ova taktika mogla bi da umanji šanse krajnje desnice da osvoji apsolutnu većinu. Ipak, stranka Marin Le Pen ima veću podršku nego ikada ranije, a odluka je na biračima.

Projekcije anketa sugerišu da će RN verovatno imati najviše mesta u narednoj Nacionalnoj skupštini što bi bio prvi put poslije Drugog svjetskog rata, ali da verovatno neće imati apsolutnu većinu od 289 mjesta.

Kada bi RN osvojila apsolutnu većinu, Makron bi imenovao Žordana Bardelu, predsjednika RN, za novog premijera Francuske, što bi dovelo do „kohabitacije“ predsjednika iz jedne i premijera iz druge političke struje.

Moderna Francuska imala je tri kohabitacije, posljednju sa konzervativnim predsjednikom Žakom Širakom i socijalističkim premijerom Lionelom Žospenom od 1997. do 2002. godine.

U slučaju „kohabitacije“, premijer je odgovoran pred parlamentom, vodi vladu i uvodi zakone.

Predsjednik je oslabljen tokom „kohabitacije“, ali i dalje ima određene vlasti na polju spoljne politike, evropskih pitanja i odbrane i odgovoran je za pregovaranje i ratifikaciju međunarodnih ugovora.

Predsjednik je, takođe, vrhovni komandant vojnih snaga zemlje i posjeduje nuklearne kodove.

U slučaju da ishod izbora bude osvojena relativna većina u parlamentu (230 poslaničkih mjesta), pobjednik će morati da sklapa saveze koji bi omogućili donošenje zakona, odnosno funkcionisanje parlamenta.

Ako stranka ne osvoji većinu, ali osvoji veliki broj mjesta, Makron bi mogao imenovati Bardelu za premijera, iako bi RN to mogao da odbije iz straha da bi njihova vlada mogla biti smijenjena putem glasanja o povjerenju.

Postoji i druga mogućnost da Makron izabere premijera iz partija centra i ljevice i pokuša da formira koaliciju sa umjerenim strankama.

Ukoliko nijedna stranka ne bude imala jasnu podršku za vođenje vlade, Makron bi mogao da imenuje vladu eksperata.

Takva vlada bi se vjerovatno bavila svakodnevnim pitanjima održavanja normalnog funkcionisanja Francuske. Svaka od ovih opcija zahtijeva parlamentarnu podršku.

Makron ima predsjednički mandat do 2027. godine i izjavio je da neće odstupiti prije isteka svog mandata.

Bardela je izjavio da bi kao premijer bio protiv slanja francuskih trupa u Ukrajinu, mogućnost koju Makron nije isključio.

Takođe, je rekao da bi odbio francuske isporuke raketa dugog dometa.

Oko 30.000 policajaca biće raspoređeno širom Francuske u nedelju tokom drugog kruga parlamentarnih izbora da bi se osiguralo da ne bude nereda.

(republika.rs)