„Hvala dedi na pobedi“: Srbija i sve srpske zemlje danas slave Dan pobjede u Prvom svjetskom ratu!

Danas zvanična Srbija ali i sve srpske zemlje slave Dan pobjede (primirja) koji je dan kapitulacije Njemačke u Prvom svjetskom ratu.

Republika Srbija ovaj dan obilježava kao državni praznik od 2012. godine.

Sjećanje na 11. novembar kada je potpisano primirje u 11 sati u specijalnom vagonu maršala Ferdinanda Foša u šumi Kompijen u Francuskoj – u mnogim zemljama širom svijeta, a u Srbiji od prije 12 godina i državni praznik – slavi se kao Dan primirja u Prvom svjetskom ratu.

Mirovni sporazum iz vagona

Primirjem iz vagona sile Antante i Nemačka okončale su sukob prije 105 godina. Ipak, tu nije bio kraj. Pregovori o uslovima mirovnog sporazuma su nastavljeni, a potom i dogovoreni, ali tek Versajskim mirom 28. juna 1919. godine, čime je Prvi svjetski rat i zvanično okončan.

 

Dokument o primirju sastavio je francuski maršal i vrhovni komandant savezničkih vojski Ferdinand Foš.

U suštini predviđao je prekid neprijateljstva, povlačenje njemačkih trupa iza granica, neuništavanje infrastrukture, razmjenu zarobljenika, obećanje reparacija, uništavanje njemačkih ratnih brodova i podmornica, kao i postupanje tokom primirja.

Primirje je bilo na snazi sve do zaključivanja konačnog mirovnog sporazuma u Versaju, 28. juna 1919. godine.

Simbol praznika – Natalijina ramonda

Simbol ovog praznika je Natalijina ramonda – cvijet feniks, jer i kada se potpuno osuši – može ponovo da oživi poslije kiše ili malo zalivanja.

Samo tridesetak biljnih vrsta ima tu osobinu. Ramonda je otkrivena tridesetih godina XIX vijeka u Španiji, ali ju je kao novu vrstu otkrio Josif Pančić 1874. godine. Nazvao ju je ramonda serbika (Ramonda serbica).

Sava Petrović, ljekar na dvoru kralja Milana, otkrio je deset godina posle Pančića, da na Balkanu postoji još jedna vrsta sa drugačijim listovima. Nazvao ju je po kraljici Nataliji – Ramonda nathaliae, Natalijina ramonda. Danas je ovaj cvijet neobične osobine da oživi i nakon potpunog sušenja simbol izdržljivosti srpske vojske u Prvom svjetskom ratu ali i simbol stradanja srpskog naroda koji je uspio posle toga ponovo da obnovi svoju državu.

 

Albanska spomenica

Ukazom prestolonaslednika princa-regenta Aleksandra II Karađorđevića u tada već novoj državi Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca ustanovljena je 5. aprila 1920. godine – Albanska spomenica, medalja za spomen na povlačenje srpske vojske preko Albanije odnosno jednostepeno državno vojno i civilno odlikovanje koje su stekli svi pripadnici srpske vojske koji su se povlačili preko Albanije u zimu 1915/1916.

Na aversu medalje, ispod orla, nalazi se medaljon uokviren lovorovim vijencem sa profilom glave Aleksandra Karađorđevića i natpisom: SVOJIM RATNIM DRUGOVIMA ALEKSANDAR. Na reversu je natpis u tri reda: ZA VJERNOST OTADŽBINI.

Amblem Dana primirja čine motiv cvijeta Natalijine ramonde i motiv trake Albanske spomenice.

 

(RTS)