Da li će Crna Gora uvesti obavezan vojni rok?

Informacija da je na sjednici Savjeta za odbranu i bezbjednost pominjana inicijativa za uvođenje obaveznog vojnog roka u Crnoj Gori, podsjetila je na mnoga neriješena pitanja kada je Vojska Crne Gore u pitanju.

I pored toga što će naša država za odbranu u ovoj godini izdvojiti 123.45 miliona eura, ili 2 odsto u odnosu na procijenjeni BDP, jasno je da se u Crnoj Gori više ne ide rado u vojnike, jer je popunjenost Vojske Crne Gore u ovom trenutku svega 75 odsto.

Uvođenjem obaveznog vojnog roka, Crna Gora bi mogla da riješi brojne, naslijeđene, probleme u Vojsci. Postoji više modela služenja obaveznog vojnog roka koji mogu da se kombinuju u zavisnosti od potreba same države i vojske. Nepopunjenost sastava Vojske izlaže nas brojnim rizicima. Vojska u savremenim državama ne služi samo za odbranu od neprijatelja, već ima brojne druge zadatke. Nefunkcionalnost vojske dovodi u problematičan položaj državu i kada su elementarne nepogode u pitanju, kao što su zemljotresi, veliki požari i poplave, čega u Crnoj Gori ima sve više iz godine u godinu.

U Crnoj Gori je do 2006. godine važio naslijeđeni sistem obaveznog vojnog roka. Vojni rok je u bivšoj Jugoslaviji trajao od pola godine do tri godine, s tim da je najduže ostao sistem po kome je vojni rok trajao godinu dana.

Nakon sticanja nezavisnosti, Crna Gora je profesionalizovala vojsku i procjena je da trenutno Crna Gora ima oko 2.000 profesionalnih vojnika.

U slučaju povratka obaveznog vojnog roka, procjenjuje se da bi broj punoljetnih muškaraca koji bi stasali za vojnu službu iznosio oko 3.120, ali je veliko pitanje kako bi javnost, zbog ranijih negativnih konotacija, reagovala na uvođenje obaveznog vojnog roka od 6 do 9 mjeseci.

U savremenim uslovima, uzevši u obzir da je naša država članica NATO, obavezno služenje vojnog roka može biti povoljno za mnoge mlade ljude i veoma inspirativno. Moguće je, kao u nekim državama, da služenje vojnog roka ide u radni staž, ili da se računa kao obavljen pripravnički staž, a veoma je važno i za duh zajedništva, kojem u posljednje vrijeme težimo. Taj duh zajedništva je izgubljen tokom ratnih operacija na Balkanu, a mora se priznati da je Vojska bila veoma ispolitizovana. Za realizaciju ove inicijative sigurno možemo očekivati i značajnu pomoć NATO.

U Ministarstvu odbrane su nedavno saopštili da uzavisnosti od bezbjednosnog okruženja Crne Gore, njenih interesa i obaveza u okviru kolektivnog sistema odbrane, zavisiće da li će naša zemlja premašiti planiranih dva odsto izdvajanja za odbranu, dok je predsjednik Crne Gore Jakov Milatović rekao je tokom nedavne posjete Briselu, da će vojna izdvajanja premašiti dva odsto.

Ako se već opredjeljuje toliko novac, važno bi bilo da država ima dobitak i na drugoj, građanskoj, odnosno civilnoj strani, a ne samo na vojnoj. Zato ovakva inicijativa, ako se uzme u obzir da primjere imamo i u mnogo razvijenijim zemljama nego što je naša kao što su one na Baltiku, Švajcarska, Austrija, Grčka ili Turska, ne smije biti odmah odbačena, jer vojska mora prestati da bude baza za uhljebljenje ili puko napredovanje oficira. Ona lako može biti volonterska baza ili startno mjesto za napredovanje brojnih mladih ljudi koji traže sebe.