Trifković: Gorbačov je bio spektakularno neuspješan političar koji je pustio duha iz boce!

Istoričar Srđa Trifković ocijenio je da je Mihail Sergejevič Gorbačov dobio veoma pohvalne nekrologe u zapadnim medijima, a od strane američkog predsjednika Džozefa Bajdena je opisan kao vizionar, ali da je suštinski riječ o „promašenom političaru“ koji je pustio duha iz boce i otvorio Pandorinu kutiju.

Namjera Gorbačova bila je, ističe Srđa Trifković, da reformiše Sovjetski Savez ali je njegovom radikalnom kombinacijom glasnosti i perestrojke uništio sovjetsku državu.

– Gledano sa stanovišta između njegovih namjera i rezultata i njegovih poteza, očigledno je da je on spektakularno neuspješan političar. Štaviše, njegova reputacija u njegovoj rodnoj zemlji Rusiji je od samog trenutka njegovog odlaska sa vlasti decembra 1991. godine pa do dana današnjeg veoma niska, do te mjere da je na predsjedničkim izborima 1996. godine dobio manje od jednog procenta glasova – podsjeća Trifković.

U cjelini gledano, smatra istoričar, riječ je o čovjeku koji nije bio dorastao izazovu sa kojim se suočavao.

– Gorbačov je istovremeno hteo da popusti stege političke kontrole kroz glasnost i da reformiše privredu u pravcu tržišnih mehanizama a to je bila perestrojka. Međutim, ta dva lijeka u kombinaciji su ubila pacijenta. Glasnost je proizvela nacionalističke i separatističke u tri baltičke republike Estonija, Letoniji i Litvaniji a kasnije i na južnom Kavkazu, a perestrojka je dovela do haosa u privredi i do početka oligarhijske pljačke sovjetskih privrednih resursa koje je kasnije pod Borisom Jeljcinom doživjelo vrhunac. Gorbačov nije imao dobar njuh za svoje saradnike, jer on je bio taj koji je Borisa Jeljcina gurao i doveo ga na položaj u Ruskoj Federaciji i unutar Sovjetskog Saveza, da bi kasnije taj isti Jeljcin Gorbačovu zabio nož u leđa – ističe Trifković.

I na spoljnopolitičkom planu Gorbačov je, prema Trifkoviću, pokazao krajnju naivnost, jer je dopustio ga američki državni sekretar za spoljne poslove Džejms Bejker usmeno prevari kada je saopštio da neće biti širenja NATO-a ukoliko Moskva dopusti ujedinjenje dvije Njemačke.

– On je to prihvatio zdravo za gotovo umjesto da je insistirao da to obećanje bude oličeno u jednom međudržavnom ugovoru koji bi imao pravnu važnost. Tako da u celini je riječ o čoveku koji je pustio duha iz boce i otvorio Pandorinu kutiju, a nije umio da izađe na kraj sa posledicama – navodi Trifković.

On dodaje da je kasnije u nekim svojim ozbiljnim godinama Gorbačov snimao reklame za „Pica hat“, i pojavljivao se kao svojevrsna medijska zvijezda na Zapadu.

– Pri tom je u samoj Rusiji bio krivljen ne samo za gubitak strateških pozicija Rusije u postsovjetskom periodu, što je bilo zapečaćeno u vrijeme Borisa Jeljcina, već i za sunovrat životnog standarda koji je već kada je on počeo svoj program reformi doveo do uništenja srednje klase, obezvrjeđenja ušteđevina i penzija i do prvih redova za hleb, koji se nastavio devedesetih godina kada je Rusija dovedena do najnižeg nivoa od Oktobarske revolucije do kraja 20. vijeka – kaže Trifković.

Istorija će, zaključuje istoričar, zapamtiti Gorbačova kao čovjeka koji je možda želio dobro u smislu reformisanja sovjetskog društva, ali koji je bio nedorastao zadatku sa kojim je pokušao da izađe na kraj.

Trifković je sa Gorbačovim imao više susreta i nezvaničnih razgovora na zahtjev Gorbačova u Moskvi 1996. godine, koji po riječima Trifkovića nije bio preterano interesantan.

(Sputnjik)