PREDLOG ZAKONA O DOPUNI ZAKONA O LOKALNOJ SAMOUPRAVI – NEUSTAVAN
Piše: Milan Gajović, diplomirani pravnik sa advokatskim ispitom i diplomirani ekonomista
„Uvijek želimo da na izborima pobijedi najbolji. Nažalost, takav čovjek se nikada ne kandiduje.“ (Vil Rodžers (Will Rodgers), 1879-1935, američki humorista i glumac)
Pet poslanika (Demokratske partije socijalista (DPS), Građanskog pokreta URA, Bošnjačke stranke (BS), Socijaldemokratske partije (SDP) i Socijalističke narodne partije (SNP)) su, 28. aprila 2022.godine, podnijeli PREDLOG ZAKONA O DOPUNI ZAKONA O LOKALNOJ SAMOUPRAVI (daljem tekstu: Predlog), koji glasi:
„Član 1
U Zakonu o lokalnoj samoupravi („Službeni list CG“ br. 2/18, 34/19 i 38/20) poslije člana 209 dodaje se novi član koji glasi:
„Član 209a
Izuzetno od odredbe člana 37 stav 1 ovog zakona prvi naredni izbori za odbornike u skupštinama opština Pljevlja, Rožaje, Plav, Tivat, Budva, Plužine, Žabljak, Bijelo Polje, Šavnik, Bar, Danilovgrad, Kolašin, Glavni grad Podgorica i u Skupštini opštine Golubovci opštine u okviru Glavnog grada u skladu sa ovim zakonom, održaće se 30.oktobra 2022.godine.
Član 2
Ovaj zakon stupa na snagu danom objavljivanja i „Službenom listu CG“.“
Predlog nije obrazložen, ali se iz medijskih navoda može zaključiti da je njegov cilj racionalizacija izbornih budžetskih troškova.
Već donesenim i objavljenim odlukama predsjednika Crne Gore, raspisani su lokalni izbori u 11 opština.
Predlog je neustavan zato što se način i postupak izbora za odbornike ne uređuje Zakonom o lokalnoj samoupravi, već Zakonom o izboru odbornika i poslanika, te zato što je Predlog protivan principu vladavine prava koji je zagarantovan Ustavom („Crna Gora je…zasnovana na vladavini prava“ – član 1 stav 2)
Ustavotvorac je, naime, napravio jasnu razliku između izbornog zakona (Zakon o izboru odbornika i poslanika) (član 2 stav 3 Ustava) i zakona kojim se uređuje sistem lokalne samouprave (Zakon o lokalnoj samoupravi) (član 16 tačka 4 Ustava).
Prema članu 1 Zakona o izboru odbornika i poslanika, tim Zakonom se, između ostalog, uređuje i „način i postupak izbora odbornika u skupštinu opštine, Glavnog grada i Prestonice…“ A određivanje datuma održavanja izbora za odbornike (ako su prethodno ispunjeni zakonski uslovi) jeste sastavni dio odluke o raspisivanju izbora. Za donošenje takve odluke nadležan je predsjednik Crne Gore (član 36 stav 1 Zakona o lokalnoj samoupravi).
Princip vladavine prava podrazumijeva valjan pravni poredak koji se sastoji od normativnog (pravnog sistema) i faktičkog elementa – ponašanja ljudi u skladu sa pravnim normama. A pravni sistem je „logički sređena i neprotivrečna cjelina opštih pravnih normi koje se sve drže međusobno i zavise jedna od druge“ (Prof. Radomir Lukić). Podrazumijeva hijerarhiju opštih pravnih akata i usaglašenost akata niže pravne snage sa aktima više pravne snage. I sami opšti pravni akti (zakoni, prije svega) moraju biti, i međusobno i unutar sebe, neprotivrečni i činiti skladan, odnosno harmoničan skup pravnih normi.
Iako Predlog čini prelazna odredba (pravni izuzetak, za jednokratnu upotrebu), protivan je ustavnom principu vladavine prava, jer se predlaže produženje mandata odbornika, a time i skupština opština čijim bi, eventualnim, usvajanjem, nastala kolizija (nesklad, protivrečnost) sa sledećim normama Zakona o lokalnoj samoupravi:
-Članom 36 stav 2 – „Izbori za skupštinu održavaju se najkasnije 15 dana prije isteka (četvorogodišnjeg – član 37 stav 1 – M.G.) mandata skupštine.“
– Članom 37 stav 3 – „Ako mandat skupštine ističe za vrijeme vanrednog stanja odnosno vanredne situacije u skladu sa zakonom, mandat joj se produžava najduže 90 dana po prestanku okolnosti koje su izazvale to stanje, odnosno situaciju.“ Produženje mandata skupštini opštine propisano je samo tom odredbom:
Kolizija normi nastala bi i između Predloga i člana 5 stav 1 Zakona o izboru odbornika i poslanika („Mandat odbornika, odnosno poslanika traje četiri godine.“). Taj Zakon nije propisao mogućnost produžavanja odborničkog mandata.
Čak i ako bi se Predlog usvojio i izbori za odbornike skupština opština održali istog dana, to bi bilo jednokratno. Zašto? Zato što je, po članu 117 stav 2 Ustava, Vlada ovlašćena da „može raspustiti skupštinu opštine, odnosno razriješiti predsjednika opštine ako skupština opštine, odnosno predsjednik opštine, u vremenu dužem od šest mjeseci, ne vrše svoje nadležnosti.“ (Član 117 stav 2 Ustava). To se već više puta dešavalo u Crnoj Gori. Održavanje prijevremenih opštinskih izbora ponovo bi poremetilo princip istovremenosti.
Predlog je podnesen u ime nove parlamentarne većine, čiji su poslanici, protivno Ustavu i zakonu, „izabrali“ „43.Vladu“ i time zašli i u zonu krivične odgovornosti.
Važno je naglasiti da je „Vlada“ Zdravka Krivokapića, „bez borbe“, predala mandat grupi građana na čelu sa Dritanom Abazovićem, koja se lažno predstavlja kao „43.Vlada“. To samo dokazuje da se (Krivokapićeva) nelegitimna marionetska garnitura (ispostava) američke i britanske ambasade, te zločinačkog, terorističkog i okupatorskog NATO pakta mijenja njihovom, i nelegalnom i nelegitimnom, (Abazovićevom) garniturom.