Pravda nakon 60 godina: Mitropoliji vraćaju crkve na Svetom Stefanu

Mitropolija crnogorsko primorska nakon punih šest decenija ponovo će zvanično biti upisana kao vlasnik četiri crkve na ostrvu – grad hotelu Sveti Stefan, kojima sada gazdovala Hotelska grupa “ Budvanska rivijera”, a od prije dvije godine akcionarsko društvo “ Sveti Stefan hoteli”, pišu Vijesti.

Spremnost da se Mitropoliji u skladu sa svim zakonskim procedurama, crkve vrate u vlasništvo, pokazalo je novoimenovano rukovodstvo u većinskim državnim kompanijama- HG „Budvanska rivijera” i „Sveti Stefan hoteli”.

To su jutros potvrdili predsjednik Odbora direktora “Budvanske rivijere” Mijomir Pejović i predsjednica Odbora direktora “Sveti Stefan hoteli” AD Dragana Kažanegra Stanišić.

“Nakon više od deset godina koliko traju problemi za utvrđivanje vlasništva nad crkvama na Svetom Stefanu – u pitanju su crkve Svetog Stefana, crkva Prenosa moštuju Svetog Stefana, crkva Alksandra Nevskog i crkva Preobraženja Gospodnjeg. Stekli su se uslovi da u ime HG “Budvanska rivijera” i koleginica Kažangra Stanišić u ime “Sveti Stefan hoteli“ iskažemo spremnost da u narednom periodu, u zakonskim postupcima, vratimo ono što je crkvi nesumnjivo pripadalo. To je vlasništvo nad ovim objektima. Ja sam na čelu jednog akcionarskog društva i potpuno je jasno da akcionarsko društvo nema nikakve veze sa upravljanje crkvom, niti sa posjedom ili svakim drugim vidom vlasništva. Još jednom izražavamo punu spremnost da u dogovoru sa MCP nađemo najbolje rješenje kako bi se ispravile greške i nepravde koj su postojale u prethodnim decenijama”, kazao je Pejović.

Kažanegra Stanišić kazala je da su jutros došli na ostrvo Sveti Stefan kako bi poslali poruku i iskazali volju i spremnost da se nepravde koje su bile u što kraćem roku i zakonskim okvirima isprave.

“Ovim pokazujemo društvenu odgovornost, svjesnost cijelog procesa koji se unazad odvijao i koji je doveo do toga da na današnji dan imamo vjerske objekte koji su u posjedu akcionarskog društva čijim se akcijama trguje na berzi. Mitropolija je svih prethodnih decenija vodila računa o ovim objktima, u njima su se održavale službe, liturgije. Imam ne samo pofesionalnu, nego i ličnu satisfakciju i moralnu obavezu da se ispravi ovakva nepravda. Moj predak, iguman Boris Kažanegra 60- tih godina prošlog vijeka bio je čovjek koji pokušao da spriječi ovo što se kasnije desilo, upozoravao na zakone, na besprizoran događaj rušenja crkve Aleksandra Nevskog, a potom i upisa crkava kao društvena svojina”, istakla je Kažanegra Stnišić.

Srednjovjekovne crkve više od šest decenija bile su uknjižene na HG Budvanska rivijera, od kada je ostrvo pretvoreno u najelitnije ljetovalište na Jadranu.

Od juna 2019. one su u vlasništvu novoosnovane firme “Sveti Stefan hoteli”, koja je u većinskom vlasništvu Vlade.

MCP je osporila rješenje o nacionalizaciji ostrva Sveti Stefan, koje je prije šest decenija iseljeno i pretvoreno u luksuzni grad hotel, a crkve uknjižene na tadašnju hotelsku kompaniju, čiji je potom nasljednik bila HG Budvanska rivijera.

Mitropolija je još 2010. u kotorskom Osnovnom sudu pokrenula spor, kako bi poništila rješenje o nacionalizaciji koje su donijele komunističke vlasti prije 60 godina, a četiri crkve čiji je titular manastir Praskvica, duhovno sjedište Paštrovića, i formalno vratile u njihovo vlasništvo.

Iako Mitropolija nikada nije prekinula brigu o crkvama, a sveštenici svakodneno obilaze te vjerske objekte, obavljaju službu i vjernici na velike praznike dolaze, činjenica da su crkve, koje su gradili prije više stotina godina mještani, uknjižene na hotelsku kompaniju, bio je osnovni povod da se pokrene sudski spor.

Sudski spor je potom privremeno obustavljen a nastavljen kao upravi postupak kod Uprave za nekretnine.
Istorija…

Na ostrvu postoje četiri crkve – najstarija, posvećena arhiđakonu Stefanu, građena je 1464. godine i po njoj poluostrvo dobija ime.

Najveća crkva udaljena svega metar od ove, građena je 1885. i posvećena prenosu moštiju Svetog Stefana.

Treća je skromnih dimenzija i nalazi se jugoistočno od hotelske recepcije i posvećena je Preobraženju Gospodnjem.

Najkontroverznija je sudbina crkve Roždestva presvete Bogorodice, koja je prije šest godina obnovljena, nakon što je bila porušena i sazidana u kockarnici.

Izgrađeno 1442. godine, ovo nekadašnje srednjovjekovno paštrovsko utvrđenje i utočište pred turskim i piratskim upadima, nakon Drugog svjetskog rata pretvoreno je u jedinstveni grad-hotel.

Pedesetih godina XX vijeka iz samog političkog vrha Jugoslavije potekla je inicijativa da se ribarsko selo Sveti Stefan pretvori u luksuzni grad – hotel.

Naredba da se ostrvo iseli stigla je 1955. kada mještani odlaze sa ostrva, ostvaljajući osim svojih kuća i četiri crkve.

Luksuzni grad – hotel prima prve goste 1960. godine, a za potrebe izgradnje kockarnice tada se ruši crkva Aleksandra Nevskog ili Crkva Roždestva presvete Bogorodice, izgrađena negdje u 15. vijeku.

Naziv nosi sve do 1938. godine kada je kupljena.

Kraljica Marija Karađorđević tražila je od Sinoda SPC da se preimenuje u slavu ruskog sveca kojeg je poštovala i kojem se molila.

Tadašnje vlasti 1959. godine su je konfiskovale, kao i ostalu cjelokupnu imovinu Karađorđevića i preknjižili je kao opšte dobro. Crkva je bila sazidana u kockarnicu, da bi je prije šest godine, nakon velikog narodnog bunta mještani potpuno obnovili.

(Vijesti)