Dobrosavljević: Izostala je jasna vizija o putu kojom Crna Gora treba da ide

Vlada premijera Zdravka Krivokapića je mogla i morala da učini mnogo više, kako bi odgovorila na izazove pred kojima se crnogorsko društvo sada nalazi, ocijenio je u razgovoru za portal Srpske novine, politički konsultant, Vladimir Dobrosavljević, inače dugogodišnji srpski opozicionar i jedan od vođa studentskih protesta u Beogradu u periodu smjene režima Slobodana Miloševića.

Prema njegovim riječima, očekivanja koja su postavljena pred novog premijera i njegov kabinet su sa pravom bila ogromna.

“ Ovo je prva Vlada u istoriji Crne Gore formirana nakon mirne smjene prethodne vlasti, koja je svoje korijene imala još u totalitarnom sistemu. Očekivanja koja su bila postavljena pred nju, sa pravom su bila ogromana. Trebalo je demontirati sistem, poslednji preživjeli relikt hladnoratovske Evrope, a koji je u međuvremenu mutirao u nešto što se sada naziva hibridnim režimom, odnosno bio je autoritarnih karkteristika, u kojem je demokratija bila samo nužna forma koja je zloupotrebljavana, i gdje je vladala duboka simbioza između ličnih interesa vladajuće oligarhije i eksploatacije državnih resursa”, naveo je Dobrosavljevićna početku razgovora. Takođe, kako je kazao, valjalo je odlučno i efikasno formirati zakonske okvire, koji bi od Crne Gore napravili uređenu zemlju sa nezavisnim institucijama, ekonomski održivu i bezbjednosno stabilnu.

“Za sve to postojao je veliki entuzijazam kod građana, kao i većinska politička podrška. Međutim, utisak je da su svi ovi potencijali i kolosalna istorijska prilika, kakva se rijetko ukazuje, ostali u velikoj mjeri nekapitalizovani. Izvršna vlast više razmišlja o svom političkom pozicioniranju, nego o reformama i kako da revitalizuje urušeno društvo. Nedostaje dinamična normativna inicijativa, kojom bi se donosili sistemski zakoni neophodni za tranziciju Crne Gore u demokratsku i respektabilnu državu. Takođe, primjetan je izostanak kadrovske profilacije unutar javnih službi, bezbjednosnog sektora i pravosuđa, kako bi se uklonili pojedince koji su svojim činjenjem ili nečinjenjem, omogućili prethodnom režimu da brutalno instrumentalizje institucije sistema, zarad svoje pohlepe i gramzivosti. Dakle, Vlada premijera Zdravka Krivokapića je mogla i morala da učini mnogo više, kako bi odgovorila na izazove pred kojima se crnogorsko društvo sada nalazi”, naglasio je Dobrosavljević.

Na pitanje da li je opravdano sveprisutnije nezadovoljstvo koje se osjeća među narodom u Crnoj Gori i da li u radu nove izvršne vlasti nedostaje političke vizije, Dobrosavljević je odgovorio potvrdno.

“Svakako, da građani ne mogu biti zadovoljni dosadašnjim procesima nakon promjena iz 2020. Izostala je jasna vizija o putu kojom Crna Gora treba da ide u buduće, kao i odlučnost da se ona sprovodi. Nije ostvaren ni rudimentaran osjećaj pravde kroz procesuiranje svih onih koji su zloupotrebom javnih funkcija oštetetili državne resurse i pribavili za sebe, svoje najbliže i poslovne saradnike, materijalnu korist. Snagama starog režima je ostavljeno vremena i prostora da repozicioniraju svoje ljude unutar institucija, očuvaju tokove svoje finansijske moći, kao i da kontrolišu pad rejtinga. Primjetno je nesnalaženje u borbi sa posljedicama pandemije izazvane Covidom, kao i pripremama za novu turističku sezonu, koja je od vitalnog značaja za ekonomske aktivnosti zemlje. Takođe, za sada nam ostaje nepoznato, kako Vlada zamišlja da pokrene privredu i kakva joj je strategija u tom segmentu. Naravno, ostao je netaknut i najveći kamen oko vrata Crne Gore, rješavanje pitanja ugovara sa kineskim partnerima oko izgradnje autoputa i njegovim toksičnim posljedicama za javne finansije. Nije otpočelo normalizvanje izbornog procesa kroz čišćenje biračkih spiskova, a po izvještaju delegacije OEBS, nakon parlamentarnih izbora, on ima skoro 40000 nepostojećih glasača. Iz svega navedenog postaje jasno da Vlada mora da promijeni svoj neuspješni model djelovanja ili će biti neophodno promijeniti nju”, istakao je Dobrosavnjević.

Zašto se predstavnici nove Vlade čini se suviše oslanjaju na mišljenja inostranih tj. zapadnih ambasada dok sa druge strane izostaje adekvatna komunikacija sa predstavnicima političkih grupacija zahvaljujući kojima su postali nosioci najviših državnih funkcija, konkretno sa predstavnicima Demokratskog fronta?

Stranci i njihov uticaj jesu najvažnija nepoznata u svim političkim jednačinama na ovim našim prostorima. Nesumnjivo da se njihovi interesi moraju ukalkulisati prilikom planiranja svakog djelotvornog scenarija. Problem nastaje, kada usled osjećaja inferiornosti, ali i želje da se dopadnu ili zadobiju njihovu podršku za vlastito pozicioniranje, u odnosu na konkurente, izabrani predstavnici građana počnu da vode više računa o tome šta bi bilo po volji, diplomatskim administrativcima neke uticajne ambasade, nego sopstvenog naroda. Zaboravljajući pri tom jedno važno pravilo u međunarodnim odnosima, da je samo jedna stvar opasnija od direktne konfrontacije sa interesima neke velike sile, a to je njihov prezir prema onima koji se iz konformizma uzdržavaju da afirmišu interese svoje države. Sa druge strane, izvršna vlast je od samog svog početka pokazala ključnu koncepcijsku grešku, izbjegavajući da involvira, lidere skupštinske većine, te tako poveća svoje demokratske kapacitete i potencijale. Bez njihovog učešća u Vladi i političke snage koja izvire direktno iz iskazane volje glasača, egzekutiva premijera Krivokapića je samu sebe limitirala i ograničila sa kapacitetima da bude uspješna, jer je ona direktno uslovljena, odlukama skupštinske većine. Samim tim je oročila i vremenski rok svog trajanja, sem ako ne obezbijedi neku novu parlamentarnu koaliciju, koja bi stala iza nje. Kako god, iskustvo drugih država koje su prošle tranziciju, pokazuje da nema uspjeha reformi bez aktivnog učestvovanja predstavnika najjačih političkih subjekata.

Kako objašnjavate otklon zvanične Crne Gore od politike zvanične Rusije i potvrđivanje sankcija prema toj zemlji koje je uvela prethodna vlast?

Rusija je velika sila koja ima svojih legitimnih interesa na jugoistoku Evrope. Ne treba zaboraviti i da je ulazak kapitala koji je poticao iz te zemlje, u Crnoj Gori, bio pogonsko gorivo za uspjeh projekta stvaranja nezavisne države. Više od deceniju formalni i neformalni odnosi između zvanične Podgorice sa Moskvom, bili su funkcionalniji nego sa zapadnim saveznicima. Problemi nastaju kad se u odnosim prema velikim silama, pokažete kao nepouzdan i prevrtljiv partner. Tada možete očekivati krajnje nepovoljne reakcije po sebe i svoje interese. U tom smislu, licemjerno je dobijati od Rusije vakcine protiv Covida, i pozivati njihove turiste da ljetuju kod vas tokom jedne prilično rizične turističke sezone, a sa druge strane, sa viškom energičnosti, u isto vrijeme, priključivati se sankcijama protiv te zemlje.

Da li su rezultati izbornih lista na lokalnim izborima u Nikšiću i Herceg Novom za Vas očekivani i da li Vas je iznenadio potez premijera Krivokapića koji je podržao listu Demokrata i gdje vidite uzrok tome?

Rezultati lokalnih izbora, su prva mjerenja prolaznog vremena o kretanju rejtinga najvažnijih političkih subjekata u CG, nakon promjene vlasti na državnom nivou. U Herveg Novom su ona u skladu sa očekivanjima i trendovima, dok je za Nikšić, bilo iznenađenje, to što se gotovo ni malo nije okrnjilo biračko tijelo snaga starog režima. To je isključiva posljedica neodlučnosti nove vlasti da demontira njihove strukture, što su te grupacije i njihove pristalice, sa pravom, doživjele kao slabost, koja ih je samo ohrabrila da radikalizuju svoje aktivnosti. Takođe je zanimljivo, i to što je premijer Krivokapić nedvosmisleno pružio podršku listi oko Demokrata, a ne onoj na kojoj je uspio da dođe do trenutne funkcije, te da je njima donio relativno skroman procenat, u NK oko 8,5%, a u HN oko 4%. To takođe puno govori o povjerenju građana u sadašnju vladu CG i njenog premijera.

– Kako ocjenjujete odnose zvanične Podgorice prema Beogradu i koliko je stav srpskog predsjednika da ne podržava izbor i formiranje ekspertske Vlade doprinio njihovom dodatnom usložnjavanju? Koliko je slučaj Svetozara Marovića „kamen spoticanja“ u prevazilaženju nesuglasica i nerazumijevanja?

Oni svakako nisu dobri onoliko koliko bi trebali i mogli da budu, a djeluje kao da i nisu na listi prioriteta Krivokapićeve Vlade, i ako je Srbija najvažniji spoljnotrgovinski partner sa kojom postoje nebrojene istorijske i kulturne veze. Jer da je drugačije, ne bi zvanična Podgorica sa neskrivenim entuzijazmom gradila svoje relacije sa tzv., vlastima u Prištini, što je bolna tačka za interese Srbije, jer se radi o dijelu njene teritorije koji se nalazi pod protektoratom. Naravno i da je slučaj Svetozara Marovića, jedna od tačaka koje dodatno opterećuje ove odnose, ali još više to čini kontinuirano djelovanje narko kartela sa bazom u CG, kojima se doslovno izvoze bezbjednosni rizici po Srbiju i predstavljaju opasnost po njene građane. Obračunom sa ovim kriminalnim grupama, zvanična Podgorica bi najviše doprinijela boljim odnosima sa Beogradom. Sa druge strane, Ustavna obaveza predsjednika Srbije je da vodi brigu o interesima naših sunarodnika, a u Crnoj Gori to svakako nije bilo da oni ostanu bez svojih vodećih političkih predstavnika u novoj vlasti, uprkos tome što su pružili ogroman doprinos detronizovanju starog režima, čiji je prioritet bio majorizacija, pa potom i asimilacija Srba, kako bi poslužili kao jedna vrsta bio mase za stvaranje novih političkih konstrukta.

– Napadi na velikodostojnike Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori ne jenjavaju, najčešće od tzv. crnogorskih patriota i medija naklonjenih bivšem režimu, a nerijetko se povezuju i sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem za koga kažu da ne gaji simpatije prema Episkopu budimljansko nikšićkom gospodinu Joanikiju Mićoviću. Kakav je Vaš komentar ovim povodom?

Mislim da praksa najbolje demantuje ovakvu vrstu dilema. Srbija intenzivno podržava identitetske institucije i organizacije našeg naroda u Crnoj Gori, kao i funkcionisanje četiri eparhije SPC koji djeluju na njenoj teritoriji, što se lako može vidjeti iz obima izdvajanja budžetskih sredstava za to. Takođe, zvanični Beograd je učinio sve što je bilo do njega, da tokom krize oko donošenja spornog Zakona o slobodi vjeroispovijesti, na važnim međunarodnima adresama internacionalizuje pitanje o položaju našeg naroda i crkve pod režimom DPS i Mila Đukanovića. I upravo je stav spoljnog faktora bila ta konačna kap u čaši, koja je omogućila da dođe do promjena na parlamentarnim izborima. U suprotnom imali bi opet neki političko-bezbjednosni performans, poput ’’Državnog udara’’ 2016.

– Uskoro očekujemo izbor novog Mitropolita crnogorsko primorskog pa da li mislite da politika može uticati na ishod i u kojoj mjeri ako uzmemo u obzir medijsku kampanju koja je pratila i nedavni izbor srpskog patrijarha gospodina Porfirija Perića?

Hrišćanska crkva je institucija koja je starija od mnogih država i naroda, neke je nadživjela a i mnoge druge će. Koliko god svako od nas, po svojoj slabosti, pomisli kako nekad može da razumije ili utiče na odnose unutar nje, istorija je tu da ga demantuje i opomene. Odluke o crkvenom ustrojstvu pripadaju samo njoj i njenim strukturama, te u konačnoj instanci onom po čijoj promisli je i stvorena, a evo opstaje već više od dva milenijuma. Mali su ljudski kapaciteti da bi mogli to da promijene.

Izvor: Srpske novine