Rasparčavanje pravoslavlja: Geopolitika crkve u Letoniji
Piše: Diogenis Valavanidis
Šta se dogodilo sa Pravoslavnom crkvom koja počiva na kanonima svetih apostola, svetih otaca i Vaseljenskih sabora, da se posle 1.000 godina od velike šizme 1054. godine, kada se Rimokatolička crkva otcepila od hrišćanske crkve i tako nastale istočna pravoslavna i zapadna rimokatolička crkva, danas grčevito bori za očuvanje svog jedinstva?
Odgovor se može potražiti jedino u geopolitičkim planovima zapadnih političkih i obaveštajnih centara moći.
Nesumnjivo da je Rusija na prvom mestu od svih pravoslavnih zemalja u kojima se tradicionalne vrednosti nalaze na najčvršćim osnovama. Zato se ona i nalazi na vrhu liste napada zapadnih centara moći i globalista u celini. Zapad je sa pravom prepoznao da je RPC glavni oslonac za opstanak cele Pravoslavne crkve, zbog čega je oštrica glavnog udara usmerena upravo prema Moskvi. Kako u političkom, tako i verskom smislu.
Razmišljajući o načinu na koji bi najlakše realizovali svoje planove, zapadni politički i obaveštajni analitičari došli su do zaključka da bi najefikasije bilo izvršiti udar na pravoslavlje, i to iznutra. U tom kontekstu je kao tačka oslonca, izabrana najslabija karika, a to je drevna Vaseljenska patrijaršija i njen poglavar Vartolomej Prvi.
Treba napomenuti da su zapadni politički i obaveštajni centri moći sa Vaseljenskom patrijaršijom već održavali višedecenijske tesne i „konstruktivne“ kontakte. Cilj je bio da se polje jurisdikcije Moskovske patrijaršije smanji što više, čime bi se umanjio i njen uticaj u pravoslavnom svetu, a u isto vreme, to bi neminovno imalo negativne konsekvence i na državnu politiku Ruske federacije.
Domino efekat
Prvi korak u tom pravcu bilo je nekanonsko davanje auokefalnosti tzv. Pravoslavnoj crkvi Ukrajine, što je izazvao velike tenzije u zemlji i dovelo do onoga što su zapadni geostratezi i želeli, a to je „domino efekat“ koji će nastupiti u pravoslavnom svetu. Neporeciva činjenica je, naime, da je pitanje autokefalnosti izašlo iz okvira crkvenih kanona, i postalo „par excellance“ jedno od najvažnijih geopolitičkih pitanja.
Nije se dugo čekalo kako bi se videle katastrofalne posledice onoga što je učinio poglavar Vaseljenske patrijaršije, koji se sada ne oglašava, već tihuje u ledenoj tami i tišini svojih odaja.
Tako se, prvi put u istoriji hrišćanske crkve, došlo u situaciju da je predsednik jedne države, Letonije, Eglis Levits, podneo nacionalnom parlamentu (Sejmu) nacrt Zakona o promeni statusa Letonske pravoslavne crkve, koja inače ima status samoupravne jurisdikcije Moskovske patrijaršije, i na čijem čelu se nalazi mitropolit Kurdjašov. Da apsurd bude još veći, neophodno je naglasiti da je zahtev upućen nacionalnom parlamentu u kome većinu predstavljaju katolici i luteranci, dok su pravoslavci u manjini. Kakvog li apsurda i cinizma!
Posmatrajući ovo pitanje sa pravnog aspekta, prihvatanje podnetog nacrta zakona nesumnjivo predstavlja grubo kršenje Ustava Letonije i važećeg principa odvojenosti crkve od države. Sekularizam, ili načelo odvajanja religije i države, odnosno religijskih zajednica od javnih institucija, istovremeno se zalaže i za umanjenje uticaja religije na državu ili potpuno odvajanje religije i države.
U pomenutom aktu se do apsurda navode „argumenti“ koji služe kao osnov za donošenje zakona, i tvrdi da trenutni status pravoslavne crkve u Letoniji predstavlja – „pretnju za državnu bezbednost“. Pitamo se čime se ovaj podatak može potkrepiti, pogotovo ako uzmemo u obzir činjenicu da Letonska pravoslavna crkva nije ni na jedan način pokazala bilo kakve znake nelojalnosti prema državi.
Takođe se pitamo kakva bi reakcija zapadne međunarodne zajednice bila ukoliko bi, na primer, u Ruskoj Federaciji na brzinu bio donet zakon da se katolicima zabrani da se potčinjavaju rimskom episkopu, to jest, papi.
Signali
Kada je reč o Ruskoj pravoslavnoj crkvi, ona je tokom 20. veka davala autonomije i samostalnost svojim crkvama u državama koje su se odvojile od Rusije. Za razliku od ovakvog stava, Letonija je od 1918. godine, kada je stekla nezavisnost, otpočela sa progonima pravoslavaca i zahtevima za odvajanje od Ruske pravoslavne crkve – kao majke crkve. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, letonske vlasti su oduzele 28 crkava, zatvorile crkvene obrazovne institucije, dok je četvrtina nepokretne imovine pravoslavne crkve bila konfiskovana.
Da li ovakvo ponašanje upućuje signal i drugim crkvenim zajednicama i državama na ovakvu vrstu aktivnosti? Kao što je učinila Crna Gora i vlada Mila Đukanovića donevši kontroverzni Zakon o slobodi veroispovesti koji je izazvao revolt kod srpskog življa i pokretanje litija.
Ređaju se pitanja na ovu temu, a među njima je i pitanje novoosnovane hrvatske pravoslavne crkve. Da li i tu možemo očekivati neko neprijatno iznenađenje?
Zbog toga sve pomesne pravoslavne autokefalne crkve moraju da se trgnu iz letargije i zaštite izvorne principe hrišćanske crkve, a time se i energično suprotstave daljoj fragmentaciji Pravoslavne crkve – putem nekanonskog ili sekularnog davanja autokefalnosti, procesu dehristijanizacije kao i zaštiti porodice i tradicionalnih porodičnih vrednosti.
(rt.rs)