Apel 243: Zahtijevamo formiranje „Nezavisne komisije za utvrđivanje posljedica NATO bombardovanja na zdravlje ljudi“

Na dan 24. marta 2019. godine, ukupno 243 ugledna građanina Crne Gore, među kojima Mitropolit Amfilohije, vladike Joanikije, Kirilo i Metodije, 18 ljekara, 10 univerzitetskih profesora, 20 narodnih poslanika, gradonačelnik Budve Bato Carević, predsjednik SO Kotor Dragica Perović, potpredsjednici Opštine Herceg Novi Miloš Konjević i Danijela Đurović, potpredsjednik SO Berane Goran Kiković, predsjednik Udruženja književnika Crne Gore Novica Đurić, predsjednički kandidat opozicije na izborima 2018. – Mladen Bojanić, sportisti Andrija Prlainović i Ratko Drašković, režiser Danilo Bećković, glumac Slaviša Čurović, predsjednik Udruženja novinara Crne Gore Goran Ćetković, predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta dr Momčilo Vuksanović, predsjednik Matice Boke Željko Komnenović i td, podržali su formiranje „Nezavisne komisije za utvrđivanje posljedica NATO bombardovanja na zdravlje ljudi“.

Broj 243 inicijalna podržavaoca Apela simbolično je determinisan datumom početka NATO agresije. Nakon upoznavanja javnosti sa sadržajem Apela, dokument će se proslijediti parlamentu i Ministarstvu zdravlja na dalje razmatranje i biće otvoren da ga potpišu svi zainteresovani građani, istakao je u komentaru za IN4S jedan od inicijatora Apela, Igor Damjanović.

Navršava se 20 godina od NATO agresije na Srbiju i Crnu Goru. Prve NATO bombe u noći 24. marta 1999. godine lansirane su na teritoriju Crne Gore. U Danilovgradu je pala i prva žrtva agresije, vojnik Saša Stajić. Agresija NATO pakta predstavljala je prvo direktno kršenje međunarodnog prava na teritoriji Evrope od Drugog svjetskog rata.

Tokom 78 dana trajanja agresije na meti NATO avijacije našli su se škole, bolnice, putnički vozovi i autobusi, izbjegličke kolone, mostovi, pijace, privredni objekti, Ambasada NR Kine, zgrada RTS-a i mnogi drugi civilni objekti. Oko 4000 građana SRJ, od čega većina civili, izgubili su svoje živote.

Nevine žrtve NATO agresije, a posebno 79 djece, među kojima su Miroslav Knežević, Julijana Brudar i Olivera Maksimović stradali u Murinu, građani Crne Gore nikada ne smiju zaboraviti.

Međutim, dodatno zabrinjava to što postoji osnovana sumnja da broj stradalih nije konačan i da su NATO bombe bačene na našu zemlju 1999. godine nastavile da i dalje ubijaju. Nije nikakva tajna da su ispaljene avio-bombe i krstareće rakete NATO-a bile punjene osiromašenim uranijumom i drugim visokotoksičnim supstancama, kao i da su prilikom bombardovanja određenih fabrika i infrastrukturnih objekata oslobođene druge opasne materije.

Nalazi eminentnih stručnjaka upozoravaju da su projektili punjeni osiromašenim uranijumom trajno opasni po zdravlje ljudi, jer period poluraspada uranijuma mjeri se milijardama godina. Nakon sprovedenih istraživanja, Holandija je zbog osiromašenog uranijuma još 30. juna 2000. godine donijela odluku o povlačenju svojih vojnika sa teritorije Kosova i Metohije i naložila da se njihova zaštitna odjeća odloži u skladišta za radioaktivni materijal.

Do zabrinjavajućih rezultata o negativnom uticaju osiromašenog uranijuma na zdravlje ljudi došla je i komisija italijanskog parlamenta, koja je na ovu temu saslušala više od 300 ispitanika. Do kraja 2017. godine italijansko pravosuđe donijelo je ukupno 43 presude, kojima se nalaže isplata odštete od raka oboljelim italijanskim vojnicima, koji su služili u vojnim misijama na Kosovu i Metohiji i drugim teritorijama izloženim dejstvu osiromašenog uranijuma.

U nekoliko slučajeva odšteta je isplaćena i porodicama preminulih vojnika. Prošle godine u Srbiji je formirana parlamentarna „Komisija za istraživanje posledica NATO bombardovanja“. NJen prvi, preliminarni nalaz objavljen prošlog mjeseca, pokazao je da u Srbiji djeca od malignih bolesti obolijevaju više nego bilo gdje u svijetu.

Ni teritorija Crne Gore nije bila pošteđena uranijumskih bombi, kao ni dejstava po skladištima goriva i municije. Ono što za sada van svake sumnje znamo, jeste da je NATO 30. maja 1999. godine na poluostrvu Luštica (rt Arza), lokalitetu na kome nije bilo nikakvih vojnih objekata niti raspoređenih jedinica, dejstvovao sa oko 90 projektila sa osiromašenim uranijumom. Izmjerena radioaktivnost na Luštici, neposredno nakon dejstva NATO avijacije, bila je 350 puta veća od dozvoljenih vrijednosti.

Iz Instituta za javno zdravlje nedavno je saopšteno da je u 2013. godini najveći broj novooboljelih od karcinoma registrovan u Budvi i Tivtu, gradovima između kojih se nalazi poluostrvo Luštica, odnosno Podgorici i Danilovgradu, najintenzivnije bombardovanim mjestima tokom NATO agresije.

Zabrinjavajuću statistiku kretanja oboljelih od malignih bolesti nedavno je prezentovao i direktor Klinike za onkologiju i radiologiju Kliničkog centra Crne Gore prof. dr Vladimir Todorović. Vodeći crnogorski onkolog saopštio je da je broj pacijenata na njegovoj klinici utrostručen u odnosu na brojno stanje prije devet godina, a da broj umrlih na godišnjem novou dostiže brojku čak 1300 ljudi.

Imajući u vidu gore navedeno, mi, podržavaoci ovog Apela, zahtijevamo od Ministarstva zdravlja Crne Gore, Crnogorskog društva za borbu protiv raka i Skupštine Crne Gore, hitno formiranje Nezavisne ekspertske komisije, koja bi utvrdila uzročno-posljedične veze između porasta broja oboljelih od malignih bolesti i upotrebe osiromašenog uranijuma i oslobađanja drugih visokotoksičnih materija tokom NATO agresije 1999. godine.